Özet:
Endüstriyel üretimlerden kaynaklanan çıktılar sucul sistemlerde kirliliğe ve canlı yaşam için sorunlara neden olmaktadır. Endüstriyel atıksu deşarjlarından ve doğal oluşumlardan kaynaklanan ağır metallerin sulak ortamlardan: su ve sedimentten uygun yöntemlerle giderilmesi gerekmektedir. Doğal ortamların iyileştirilmesi ilgili yöntemler arasında doğal arıtım yöntemlerinin dışındakilerin; mühendislik harcamalarının yüksek olması, doğaya, çeşitliliğine verdiği zararlardan ve biyoaktiviteye zararından dolayı uygulaması tercih edilmemektedir. Doğal sistemlerin iyileştirilmesi için önerilenlerin başında gelen fitoremediasyon (bitki ile iyileştirme) yöntemi ise, hem ekonomik hem de doğaya verdiği zararların diğer yöntemlerle kıyaslandığında daha az olmasından dolayı son yıllarda bilimsel çalışmalarda giderek daha çok denenmektedir. Fitoremediasyon, kirlenmiş alanların temizlenmesi için kullanılan doğrudan doğal sisteme uygulanan, teknolojik bir iyileştirme yöntemidir. Bu yöntemin düşük kirletici konsantrasyonlarda bile etkili olduğu için tercih edilmektedir. Bu çalışmada sahada fitoremediasyon yöntemi uygulanarak sulak alanlardaki ağır metal kirleticilerinin bitki bünyesine alımı ve sucul ortamın kendini iyileştirme çabasına katkı verilmesi amaçlanmıştır. Uygulama, kontrolsüz evsel ve endüstriyel deşarjlardan kaynaklanan organik ve inorganik kirleticilerin su ve sedimentte birikerek ekolojik sistemi, birçok endemik türün yaşamını tehdit ettiği Küçükçekmece Lagünüʼnün önemli akarsuyu olan Sazlıdereʼ de gerçekleştirilmiştir. Çalışmada bitkinin dikildiği doğal ortamda su ve sediment numuneleri alınarak fitoremediasyon yönteminin doğal ortamdaki etkisi belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışma süresince lagün ve derelerdeki sedimentin ağır metal özellikleri göz önüne alınarak ekolojik sisteme zarar vermeyeceği düşünülen iki tür bitki – Cryptocoryne undulata ve Echinodorus amazonicus kullanılarak arıtımın gerçekleştirilmesi hedeflenmiştir. Doğal ortamdan her hafta alınan su, sediment ve bitki numunelerinde 10 elementin (Ca, Mg, Cr, Mn, Fe, Ni, Cu, Zn, Pb ve Cd) hareketliliği izlenmiştir.
