Abstract:
Yapay sinir ağlan, örnek sınıflandırma, konuşma sentezi ve tanıma, fonksiyona yaklaşım, ilişkili bellek ve kontrola yönelik pek çok uygulamada kullanılmıştır. Adaptif yapılan ve paralel hesaplama özellikleri sebebiyle mühendislik biliminin geleceği için pek çok ümit vadetmektedir. Bu çalışmada, yapay sinir ağlarının kontroldaki bir uygulaması sunulmuştur. Yüksek gerilimli doğru akım (HVDC) konverter merkezinin yük modeli olarak alındığı sisteme reaktif enerji sağlamak için modellenen statik var kompanzatörü, iki adet çok katmanlı ileri beslemeli yapay sinir ağı ile kontrol edilmiştir. Sistemin simülasyonu, PSpice simülasyon paket programı ile gerçekleştirilmiştir. İki tristör anahtarlamalı kapasitör (TSC), bir tristör kontrollü reaktör (TCR) ve bir sabit kapasitör bankasından ( filtreleri temel frekansta temsil eden) oluşan statik var kompanzatörü, HVDC konverter merkezini temsil eden sabit direnç ve değişken reaktörlü bir yük, ve generatör ünitelerini toplu halde temsil eden bir kaynaktan oluşan sistem ele alınmıştır. Yapay sinir ağlanın eğitmek amacıyla PSpice programı kullanılarak 80 örnek seti elde edilmiştir. Bu örneklerin % 70'i ile ağlar eğitilmiş, geri kalan örneklerle ağlar test edilmiştir. Daha sonra yapay sinir ağlarının giriş çıkış eşlemeleri simülasyon programında ROM'a (Read Only Memory) yerleştirilmiştir. Statik var kompanzatörünü kontrol amacıyla iki ROM kullanılmıştır. Bunlardan birisi tristör anahtarlamalı kapasitörlerin devreye alınıp çıkanlmalarını belirlerken, diğeri de tristör kontrollü reaktörün tetikleme açısını belirlemektedir. YSA'ları temsil eden ROM'ların da bulunduğu sistem tekrar PSpice Programı ile çalıştırılmıştır. Bu durumdaki yapay sinir ağlarının performansı çok iyi olduğu gözlemlenmiştir. YSA'lar kullanılarak güç faktörünün düzeltilmesi %2 hata ile gerçekleştirilmiştir. Sonuç olarak yapay sinir ağlarının statik var kompanzatörlerinin kontrolunda kullanılabileceği gösterilmiştir.
