Tedarikçi seçimi probleminde bütünleşik sinirsel bulanık mantık yaklaşımı

Abstract

Günümüz yüksek rekabetli piyasalarında, tedarikçileri ile uzun dönemli ve stratejik ilişki kurmak firmaların tedarik zincirindeki amaçlarını etkili bir şekilde gerçekleştirmede yardımcı olmaktadır. Bu stratejik olarak önemli konuda baş etmek ve en iyi tedarikçi veya tedarikçileri seçmek adına uygun yöntem ve kriterlerin seçimi gerekmektedir.Karışık yapısı ile tedarikçi seçimi fiyat ve kalite gibi birbiriyle çelişen çeşitli faktörler içeren bir Çok Kriterli Karar Verme problemidir. Etkili modeller kurmak ve bu kriterler arasındaki ilişkiyi çözmek adına araştırmacı ve akademisyenler literatürde geniş bir kapsamda yöntemler sunmuştur.Seçim probleminde faktörler karar verme sürecinde bulanıklık ve belirsizliğe neden olmaktadır. Bu belirsizliği giderme ve insan değerlendirmelerini anlamlı sonuçlara çevirme adına Bulanık Küme Teorisi'ne sık sık başvurulmaktadır. Tezde, tedarik seçim problemini çözme adına Adaptif Ağ Yapısına Dayalı Bulanık Çıkarım Sistemi (ANFIS) yöntemine dayanan bir yaklaşım geliştirilmiştir.Sunulan modelde ilk olarak problem için seçilen kriterler ANFIS girdi seçimi yöntemi uygulanarak azaltılmaktadır. Sonrasında ilgili seçilen kriter seti kullanılarak problemin ANFIS yapısı ortaya konmaktadır. Tedarikçi seçimine bir sinirsel bulanık tekniğin uygulanmasının amacı sadece sinirsel ağların öğrenme kabiliyetinin yakalamak değil aynı zamanda insan bilgi ve nedensellik mekanizmasının nicel yaklaşımını sunmaktır. Ortaya konulan model bir tekstil firmasında uygulanmıştır. Geliştirilen yaklaşım ile elde edilen sonuçlar çoklu regresyon metodu ile elde edilen sonuçlarla karşılaştırılmıştır. Ayrıca kısıt içeren problemlere yönelik olarak geliştirilen modele doğrusal programlama entegre edilmiştir.