Lojistik yönetiminde süreçlerin stokastik şebekeler yardımıyla analizi ve endüstriyel bir uygulama

Abstract

İşletmeler, giderek karmaşıklaşan üretim faaliyetlerinin yönetiminde özellikle lojistik kavramının ele alınmasındaki yeni yaklaşımlar neticesinde yeni arayışlar içerisine girmişlerdir. Bu anlamda öncelikle ele alınan konu firmaların iç ve dış iş süreçleri olmuştur. İş süreçlerinin ele alınmasında ise bu süreçlerin modellenmesi ve analizi ön plana çıkmaktadır. Bunun sebebi firmaların yeni yönetimsel yaklaşımlar çerçevesinde süreç odaklı çalışmaları ve bu süreçlerin yakalanması, modellenmesi ve analiz edilmesindeki ihtiyaçlardır. Bu çalışmada öncelikle lojistik sistem hakkında kısa bilgiler verilmiş, daha sonra lojistik araştırmalar ile paralellik arz eden BPR çalışmaları konusunda halihazırdaki metodolojilere değinilmiş, BPR çalışmalarında odak noktası haline gelen iş süreçlerinin özellikleri ve elemanları hakkında açıklamalarda bulunularak süreç yapısının bir şebeke yapısı ile benzerlikleri ortaya koyulmuştur. İş süreçlerinin modellenmesinde yaygın bir biçimde kullanılan süreç modelleme yöntemlerinin genel özelliklerine değinilmiş ve bu modelleme yöntemlerinin, bu tezin amacına hizmet etme yeterlilikleri incelenmiştir. Daha sonra mevcut iş süreçleri modelleme teknikleri karşılaştırılarak önerilen analiz yöntemlerinin söz konusu süreç modelleme yöntemleri arasındaki yeri tam olarak belirlenmiştir. Proje çizelgeleme tekniklerinin, süreç iyileştirme çalışmalarındaki kullanılabilirliğinin incelendiği süreçlerin projelendirilmesi kapsamında mevcut proje çizelgeleme teknikleri hakkında genel bilgiler verildikten sonra GERT'in süreç analizlerinde kullanımı konusuna değinilmiş böylece süreç modelleme ve analizinde stokastik açılım sağlanmıştır. İş süreçlerinin modellenmesinde literatürde ortaya konulan ve tasarlanmış olan modelden beklentileri ifade eden model özelliklerinin GERT'in kullanıldığı modellerdeki durumu ele alınarak bu özelliklerin modelde olup olmadığına yönelik incelemelerde bulunulmuştur. Son olarak orta ölçekli bir firmanın iş süreçleri ele alınarak söz konusu süreçlerin GERT ile modellenmesi ve çözümlenmesine ilişkin endüstriyel bir uygulama yapılmış ve önerilen yöntemin pratikte uygulanabilirliği incelenmiştir. Elde edilen sonuçlar PERT-yol ve Monte Carlo simülasyon ile doğrulanarak yöntemin etkinliği gösterilmiştir. Yapılan çalışma neticesinde proje çizelgeleme tekniklerinden olan GERT'in süreç analizlerinde kullanılabilir olmasının iki önemli yönü olduğu sonucuna varılmıştır. Bu sonuçlardan birincisi stokastik yapıları işleyebilen ve analiz edebilen GERT'in yeni bir kullanım alanı bulmasıdır. Bu sonuç daha önce bulunan bir modelleme yönteminin yeni kullanım alanlarında uygulama şansı bulması açısından önemlidir. Süreç analizlerinde stokastik durumun ön plana çıkartılarak analitik hesaplamalar ile daha gerçekçi analizlerin yapılabilir olması ise, süreç yönetiminde etkinliği artıracak yeni yöntemlerin, sadece süreç faaliyetleri arasındaki ilişkilerin geliştirilmesi değil aynı zamanda mevcut veya tasarlanan süreçlerin firma hedeflerine ne derecede destek olduğunun keşfedilmesinde de kullanılabileceğinin gösterilmesi açısından da önem arz etmektedir.