Özet:
Devrilme olayı ve stabilite problemi, küçük gemiler için çok önemlidir. Bunlar içinde en fazla devrilme olaylarına özellikle balıkçı gemilerinde rastlanmaktadır. Bu nedenle devrilme olayı ve stabilite problemini gemi ön dizayn aşamasında incelemek, gemilerin ileride maruz kalabileceği tehlikeli durumlara karşı güvenliğini artırmak açısından gereklidir. Bununla birlikte, stabilite analizinde kullanılan kriterlerin de güvenilir olması istenmektedir. Bundan dolayı bu çalışmada, dalga ve rüzgar gibi zorlayıcı etkiler altındaki bir geminin lineer olmayan yalpa hareketinin analizine dayanarak Özkan tarafından geliştirilen Pratik Stabilite Kriterleri kullanılmıştır. Kriterlerin elde edilmesinde pratik stabilite ve üniform sınırlılık tanımlarından yararlanılmıştır. Bu çalışmada bu kriterlerin düzenlenerek balıkçı gemilerinin ön dizaynında uygulanabilir hale getirilmesi amaçlanmıştır. Aynı zamanda gemi form parametrelerinin stabilite açısından analizi yapılmıştır. Bu çerçevede balıkçı gemilerinin ön dizayn aşamasında başlangıç ve statik stabilite hesaplarının form parametrelerine bağlı olarak yapılabilmesi için istatistiksel metodlarla yaklaşık ifadeler elde edilmiştir. Bu ifadeler kullanılarak elde edilen sonuçların ön dizayn aşamasında yeterli yaklaşımı sağladığı yapılan uygulamalarla gösterilmiştir. Boy-deplasman oranı, genişlik-draft oranı ve blok katsayısının stabilite kriterleri üzerine etkisi incelenmiştir. Özellikle sabit deplasmanda, genişlik-draft oranı artışının başlangıç stabilitesini olumlu fakat büyük açılardaki stabiliteyi olumsuz etkilediği yapılan uygulamalarla gösterilmiştir. Diğer yandan, yalpa hareketinin faz düzleminde gösterilmesini sağlayan pratik stabilite bölgesi ile, geminin çalışacağı deniz durumuna göre devrilme açısının tespit edilebileceği gösterilmiştir.
