Tanker kazaları sonrası İstanbul Boğazı'ndaki yakıt kirliliği simülasyonu

Abstract

Türk Boğazları, Karadeniz'i Ege denizine bağlayan tek deniz yoludur. Karadeniz'in kuzeyinde ve Hazar Denizinde üretilen petrolün büyük bir kısmının deniz yoluyla boğazlardan Avrupa'ya ve diğer ülkelere ulaştırıldığı düşünüldüğünde, boğazlardaki emniyetli geçiş büyük önem arz eder. İstanbul Boğazı Karadeniz petrolünün tek geçiş yolu olması,çevresinde on üç milyonun üzerinde insanın yaşaması ve çok dar bir boğaz olması sebebiyle tanker kazaları için çok fazla risk taşımaktadır. Günümüze kadar birçok büyük tanker kazası olmuş ve boğaz çevresi büyük zarar görmekle beraber, boğaz trafiğe kapanmak zorunda kalmıştır. Bu çalışmada, İstanbul Boğazı'ndaki olası tanker kazaları sonrası yakıt kirliliği simülasyonu yapılarak, boğazdaki yakıt dağılımı hesaplanmıştır. Boğazın dört farklı bölgesi için yapılan hesaplarda, çok fazlı model ve bunu çözmek için sonlu hacimler yöntemi kullanılmıştır. Türbülansın da katıldığı zamana bağlı çözümlerde, yakıt dağılımının yanı sıra, akıntı dağılımları da incelenmiş, parametrik çalışma için üç farklı rüzgâr etkisi, ters rüzgâr etkileriyle kıyaslanmıştır.Sonuçlar, boğazda sirkülasyonun fazla olduğu noktalarda, özellikle koylarda, yakıtın bölgeyi daha geç terk ettiğini göstermiştir. Ters rüzgâr etkilerinde ise, bazı bölgelerin daha riskli hale geldiği görülmüştür. Bu sonuçlara göre, bu bölgelerde olabilecek tanker kazalarında, hangi noktalarda ön tedbirlerin alınması gerektiği ortaya konmuştur. Bu sebeple bu çalışma, Çevre Ve Orman Bakanlığı'nın Denizcilik Müsteşarlığı ile ortaklaşa 2005 yılında yürürlüğe soktukları 5312 sayılı "Deniz çevresinin petrol ve diğer zararlı maddelerle kirlenmesinde acil durumlarda müdahale ve zararların tazmini esaslarına dair kanun" için bir alt yapı oluşturmaktadır. Böylece İstanbul Boğazı için bir Acil Müdahale Plan'ı oluşturulabilecektir.