Özet:
Kurşun zehirli olduğu bilinen bir ağır metaldir. Ancak çevre, biyolojik, yiyecek ve jeolojik örneklerinde bulunan kurşun miktarı, atomik absorpsiyon spektrofotometrisi (AAS) gibi tekniklerin tayin limitlerinin altında olmasından dolayı çok zordur. Bu tayinlerin yapılabilmesi için kurşunun çeşitli ön zenginleştirme metotları ile zenginleştirilmesi gerekir.Bu çalışmada kurşunun zenginleştirilmesi ve ayrılması için silikajel katı desteği, fonksiyonel grup içeren tiyobarbitürük asit (L1), 5-amino-1,3,4-tiyadazol-2-tiyol (L2), kromotropik asitin sodyum tuzu (L4), tiyosalisilik asit (L5) ve o,o'-dietilditiyofosfat (L6) gibi ligandlar ile homojen yolla modifiye edilmiştir. Modifiye edilen sorbentlerin (P1, P2S, P4, P5 ve P6) karakterizasyonu için FT-IR, 13C CPMAS NMR, 29Si NMR ve o,o'-dietilditiyofosfat bağlı silikajel için 31P NMR'ı, elementel analizleri, XPS ile yüzey analizleri ve TGA-DTA ile ısı geçişleri analizleri kullanılmıştır. Ayrıca sentezlenen sorbentlerin BET ile yüzey alanları belirlenmiştir. Tüm tekniklerle sentezlerin yapılabildiği görülmüştür. İnorganik kurşun tayinleri AAS ile organik kurşun türleri de GC-MS'de SIM metodu ile çalışılmıştır.İnorganik kurşunun, Pb(II), sorpsiyonu için Batch (kesikli) yöntemi ile en uygun koşullar, pH, temas süresi, sorbent miktarı, kurşun(II) konsantrasyonu, çözelti hacmi belirlenmiş ve ayrıca desorpsiyon işlemlerinde geri kazanım çözeltisinin cinsi, miktarı ve konsantrasyonu bulunmuştur. Tüm sorbentler için sorpsiyon kapasiteleri belirlenmiş ve önzenginleştirme faktörleri hesaplanmıştır. Tüm sorbentler için en uygun pH 5,8, temas süresi 30 dakika ve sorbent miktarı da 0,1 g olarak bulunmuştur. Geri kazanma çözeltileri olarak P1, P2 ve P4 için EDTA çözeltisi, P5 için HNO3 çözeltisi ve P6 için de HCl çözeltisi kullanılmıştır. Kurşunun zenginleştirilmesinde kullanılan sorbentlerin önzenginleştirme faktörleri 15 ile 150 arasında bulunmuştur. Ayrıca sorbentlerin kapasite sonuçları ortalama 46 ile 72 ?mol Pb(II)/g sorbent olarak bulunmuştur.Sentezlenen sorbentler vişne suyuna eklenen Pb(II)'nin tayininde kullanılmış ve sadece P5 sorbentinin eklenen Pb(II)'nin tamamını sorpladığı gözlenmiştir. Ayrıca sorbentler ile yabancı iyonların ortamında kurşun tayin edilmiştir. Sadece, P5 sorbenti kurşun(II)'ye seçicilik göstermiştir. Organik kurşun türleri için ise P4 numaralı sorbent performans göstermiştir. P5 sorbenti için tanınma sınırı 3,69 ?gL-1, tayin sınırı da 12,29 ?gL-1 olarak bulunmuştur.
