Yeni trisiklik bileşiklerin sentezlenmesi

Abstract

Günümüzde yapılmakta olan kimyasal araştırmaların birçoğu, biyolojik aktivite gösterebilecek yeni bileşiklerin sentezlenmesi ve aktivitelerinin saptanarak ölçülmesine yöneliktir.Norbornen ve norbornan moleküllerinin özellikle bisiklik kısmında azot atomu içeren türevleri yeni biyolojik aktif moleküller olarak önem kazanmaktadır. Hidrazin türevlerinin de tüberküloz, anti-tümör, antideprasyon gibi çeşitli biyolojik aktiviteler gösterdiği belirtilmiştir. Aynı zamanda, tarımda bitki gelişimi, simülasyon ve herbisit gibi de kullanım özellikleri vardır. Bu bilgiler doğrultusunda kaynaklara baktığımızda bisiklik ve trisiklik hidrazon türevleri ve yapı tayini çalışmalarının sınırlı olduğu görülmektedir.Bunun yanı sıra, Heck reaksiyonu olarak bilinen alkenlerin paladyum katalizörlü arilasyonu ve alkenizasyonu organik sentezlerde yeni bir karbon-karbon bağ oluşumu ile sonuçlandığı için çok etkili katalitik yöntemlerden biri olarak güncelliğini korumaktadır. Son yıllarda ise alkenlerin özellikle bisiklik halka sistemlerinin asimetrik Heck-tipi hidroarilasyonları, hem reaksiyon kolaylığı ve hem de stereoselektif sonuçlar vermesi nedeniyle yoğun bir şekilde Prof.Dr. Dieter Kaufmann ve grubumuz tarafından incelenmektedir (Namyslo ve Kaufmann, 1997, 1999, Ocal 2005, 2006, 2008).Diğer taraftan dipolar siklokatılma reaksiyonları yeni kiral merkez içeren bileşiklerin hazırlanmasında önemlidir. Bu asimetrik sentez yöntemi hem farmosötik ve hem de tarım endüstrisi alanlarında büyük öneme sahiptir. Nitril oksidin olefin ile verdiği siklokatılma reaksiyonlarında beş üyeli hetero halkalı sistem olan ve önemli özelliklere sahip izoksazolin türevleri elde edilir. Bisiklik sistemler üzerinde yüksek regio- ve stereoselektif özellikler gösterdiği bilinmektedir ( Padwa, A vd., 1989). Bu bilgilerden faydalanarak, trisiklik hidrazon bileşiklerinin nitril oksit ile 1,3-dipolar siklo katılma reaksiyonlarıyla türevlendirilmesi yoluyla yeni farmakolojik bileşiklerin hazırlanması planlanmıştır.Bu çalışma, başlıca altı aşamadan oluşmaktadır. Birinci aşama, başlangıç maddesi olarak kullanılacak 4-oksatrisiklo[5.2.1.02,6]dek-8-en-endo-3,endo-5-dion ve 4-oksatrisiklo[5.2.1.02,6] dek-8-en-ekzo-3,ekzo-5-dion bileşiklerinin hazırlanmasını, ikinci aşama, bu bileşiklerin hidrazinli türevlerinin sentezlerini, üçüncü aşama da ise trisiklik hidrazon moleküllerinin sentezini, dördüncü aşamada alkenik yapı taşıyan trisiklik hidrazonların aril- ve hetaril iyodürlerle Heck-tipi hidroarilasyon reaksiyonlarını içermektedir. Beşinci aşama ise trisiklik hidrazon bileşiklerinin yeni izoksazolin türevleri elde etmek için nitril oksit ile 1,3-dipolar siklokatılma reaksiyonlarının incelenmesidir. Son aşamada sentezlenen tüm yeni bileşiklerin yapıları sırasıyla FTIR, 1H NMR, 13C NMR, DEPT, H-H COSY, HMBC, HSQC, 2D-NOESY ve LC-MS spektrofotometrik yöntemleriyle aydınlatılmıştır.