Özet:
10-Fenantrolin ve türevleri, polipiridil metal komplekslerinin sentezinde önemli bir roloynayan şelat yapıcı ligandlardır. 1,10-Fenantrolin ligandı ve türevlerinin metal-şelatözelliklerinden bioorganik araştırmalarda, analitik kimyada ve preparatif koordinasyonkimyasında yararlanılmaktadır. Son zamanlarda 1,10-fenantrolinden türetilen azotiyoetercrown karışımlarının çeşitli metal komplekslerinin sentezleri ve koordinasyon özellikleriincelenmekte olup, tiyoeter, tiyoüre grubu içeren bileşiklerin seçimli metal tutma veelektrokimyasal özellikleri üzerinde çalışmalar yapılmaktadır.Bu çalışmada , 1,10-fenantrolin, tiyoüre ve crown eter grubu taşıyan yeni tip ligandların vemetal komplekslerinin sentezleri gerçekleştirilerek yapıları aydınlatılmıştır.Çalışmamızda ilk olarak, 1,10-fenantrolin türevleri ve 15-izotiyosiyanatobenzo[15-crown-5]sentezlendi. 1,10-Fenantrolin türevlerinin sentezine, derişik sülfirik asit ve dumanlı nitrik asitile nitrolama reaksiyonu sonucunda, 5-nitro-1,10-fenantrolin sentezi ile başlandı. Daha sonra5-nitro-1,10-fenantrolinin hidroksilaminhidroklorür ve KOH ile reaksiyonundan 5-nitro-6-amino-1,10-fenantrolin, son olarakta 5-nitro-6-amino-1,10-fenantrolini Pd/C ve hidrazinhidrat ile indirgeyerek 5,6-diamino-1,10-fenantrolin sentezlendi. Ayrıca 5-nitro-1,10-fenantrolindeki nitro grubunun indirgenmesiyle 5-amino-1,10-fenantrolin sentezlendi.Daha sonra 5,6-diamino-1,10-fenantrolin'in fenil izotiyosiyanat ile ve 5,6-diamino-1,10-fenantrolin ve 5-amino-1,10-fenantrolin'in 15-izotiyosiyanatobenzo[15-crown-5] ile katılmareaksiyonu sonucu yeni 6-amino-5-ilamino-anilinometantiyo[1,10] fenantrolin (1) ,5,6-bis[benzo[15-crown-5]-15-ilaminotiyooksametilamino][1,10]fenantrolin-5-ilaminometantiyo (2), 6-amino-5-ilamino-benzo[15-crown-5]-15-ilaminometantiyo[1,10]fenantrolin (3) veN-[1,10-fenantrolin]-N`-{[benzo-15-crown-5]il}tiyoüre (8) ligandlarının sentezigerçekleştirildi. Çalışmada son olarak bu ligandların Cu(I), Cu(II), Ni(II) ve Co(II)kompleksleri sentezlendi.Sentezlenen bileşikler, elementel analiz, UV-Vis, FTIR, 1H NMR, 13C NMR ve MSspektrumları incelenerek karakterize edildi. Sentezlenen ligandların ve Co(II), Ni(II) ve Cu(II)komplekslerinin protonasyon ve toplam oluşum sabitleri potansiyometrik olarak TITFITbilgisayar programı kullanılarak hesaplandı.
