Etial-60 alaşımında döküm ve homojenizasyon uygulamalarının ekstrüzyon kabiliyetine etkileri

Abstract

Alüminyum ekstruzyon endüstrisinde en çok kullanılan malzemelerden birisi Al-6063 alaşımıdır. Biçimlenebilme kabiliyeti yüksek olan ve ısıl işlem ile sertlikleri önemli ölçüde artırılan bu alaşım, genel olarak bir AlMgSi 0.5 (Etial-60) alaşımıdır. Ekstrüzyondan önce ısıl işleme "Homojenizasyon", sonra yapılan ısıl işleme ise "Yapay Yaşlandırma" denir. Al-6063 alaşımının döküm yapısında, ekstrüzyonu ve anodizasyonu olumsuz yönde etkiliyen AlFeSi ve fazlan bulunur. Ana alaşım elementi olan Mg ve Si ise çoğunlukla yapıda aşın doymuş haldedirler ve ekstruzyon kuvvetim arttırmaktadırlar. Homojenizasyon ile iğnemsi şekildeki 0-AlFeSi fazı daha küçük ve küresel formdaki AlFeSi fazına dönüşür. Hücre ve tane sınırlarındaki ağırlıklı olarak cc-AlFeSi'den oluşan metallerarası bileşik ağı kırdır ve M^Si alaşımı istenilen partikül boyut dağılım aralıklannda çöktürülerek hem ekstruzyon işlemi kolaylaştınlır ve hem de yanmamul profillerin özellikleri yükseltilir. Yukanda sözü edilen, homojenizasyon tavı, ön ısıtma ve ekstruzyon sonundaki soğuma işlemleri uygun şekilde yapıldığında, Al-6063 'ün en üstün dayanım değerleri, yapay yaşlandırma ısıl işlemi ile elde edilir. Bu çalışmada Al-6063 alaşımı farklı sıcaklık ve sürelerde homojenizasyon işlemine tabi tutularak meydana gelen mikroyapısal değişimler gözlenmiştir. Aynı şekilde, homojenizasyon uygulamalarının başta ekstruzyon kabiliyeti olmak üzere, biletlerin metaluriik karakterleri üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Deneysel bulgular, homojenizasyon işlemi ile bilet yapdannm katı halde önemli oranda yeniden düzenlenebileceklerim ve kontrollü şekilde oluşturulan yeni yapılann ise özellikle ekstruzyon kabiliyeti üzerinde etkili olduğunu göstermektedir. Homojenizasyon uygulamalanndan Al-6063 alaşımının düşük soğuk deformasyon-yeniden kristalleşme ve sıcak deformasyon-yeniden kristalleşme özellikleri önemli oranda etkilenmektedir.