Abstract:
Mimari tasarım eğitimine yeni başlayan öğrenciler, ilk tasarım süreçlerinde, daha önce deneyimledikleri mekanlardan veya nesnel yargılardan etkilenebilmektedir. Bu da kendi mekansal deneyimlerinin bir çıktısı olan çözümlere ulaşıp bu çözümün dışında yeni arayışlara gidememelerine neden olabilmektedir. Bu nedenle, ilk yıl mimari tasarım eğitiminin amaçlarından biri de, farklı bilişsel yapılara ve mekansal deneyimlere sahip öğrencilerin yaratıcılıklarını açığa çıkarabilmeleri için kendi tasarım stratejileri, karar mekanizmaları ve bunlara yön veren etkiler hakkında farkındalık kazandırmaktır. Bu çalışmada eğitim bilimleri ve psikoloji disiplinlerinin çalışma alanlarından olan bilişsel süreçler ile mimari tasarım süreçleri arasında bağlantılar kurularak mekansal deneyimlerin ve bilişsel farklılıkların tasarım süreçlerine olan etkileri araştırılmaktadır.Tez çalışması dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde problemin tanımlanması, çalışmanın amacı, kapsamı ve yöntemi anlatılmaktadır. İkinci bölümde çalışmanın kuramsal çerçevesi, mimari tasarım eğitimi, mimari tasarım süreci ve mimari tasarım kuramlarının bilişsel farklılık ve mekansal deneyim açısından incelenmesiyle oluşturulmaktadır. Üçüncü bölümde, öğrencilerin tasarım eylemini gerçekleştirirken oluşan bilişsel süreçlerin incelenmesi için yapılan alan çalışması anlatılmaktadır. Bu bölümde alan çalışmasının veri toplama yöntemlerine ve verilerin değerlendirilmesine yer verilmektedir. Dördüncü bölümde, alan çalışmasının sonuçları kuramsal çerçeveye dayandırılarak değerlendirilmekte ve araştırmanın ilk yıl mimari tasarım eğitimine yönelik katkıları açıklanmaktadır. Tezin ekler bölümünde, bilişsel farklılık ölçeği formları, kişisel bilgi formları, deneysel çalışmanın görsel kayıtları, çalışma anketleri ve protokol analizlerine yer verilmektedir.
