Özet:
Bilgi ve değer sistemlerindeki değişeme bağlı olarak hızla karmaşıklaşan günümüz ortamında insanları memnun edecek bir yapılı çevrenin oluşturulmasında geleneksel tasarım yaklaşımları yetersiz kalmakta ve yeni tasarım yaklaşımlarına ihtiyaç duyulmaktadır. Sunulan bu çalışma mimari tasarım süreci özelinde geleneksel ve analitik düşüncenin bir arada yoğrulduğu melez bir tasarım yönteminin geliştirilmesi ile ilgilidir.Mimari tasarım sürecinde çözüme ulaşma eylemi farklı nitelikteki karar verme aşamalarını içerir. Bu süreç içinde ürün bazında ve süreç bazında olmak üzere başlıca iki aşamada karar vermeye bağlı değerlendirme yapılmaktadır. Sezgiselliğin yoğun olduğu mimarlık alanında bu karar verme aşamaları büyük miktarda eksik ve kesin olmayan bilgiyi barındırır. Dolayısı ile mimari tasarım sürecinde yapılan değerlendirmeler oldukça güç karar verme süreçleri olarak ifade edilir. Bu yönüyle çalışma kapsamında tasarım probleminin çözümü karar verme bağlamında ele alınmış ve tasarım sürecinde karar vermeye yardımcı bir bulanık çok ölçütlü karar verme yöntemi geliştirilmiştir.Geliştirilen yöntem üç ana yaklaşımın sentezi üzerine inşa edilmiştir. Bunlar, Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS), Bulanık Mantık ve Bulanık Küme Teorisi ile Bulanık Analitik Hiyerarşi Süreci yaklaşımlarıdır. Geliştirilen yöntem ile karar verme sürecinde eksik ve kesin olmayan bilginin değerlendirilmesi için kapsamlı bir yaklaşımın sunulması amaçlanmıştır. Yöntemin etkinliği tasarım stüdyosu kapsamında yapılan dört alan çalışması ile araştırılmıştır.Alan Çalışması 1 kapsamında tasarım stüdyosu sistematik bir anlayışla, Alan Çalışması 2 kapsamında tasarım stüdyosu geleneksel bir anlayışla kurgulanmıştır. Geliştirilen bulanık çok ölçütlü karar verme yöntemi her iki tasarım stüdyosunda, süreç sonunda elde edilen ürün bazındaki alternatif tasarımların karar verme amaçlı değerlendirilmesinde uygulanmıştır.Alan Çalışması 3 ve 4 kapsamında tasarım süreci, tasarım probleminin analitik bir düşünce yapısıyla anlaşılabilir parçalara bölünmesi ve geleneksel ile sistematik düşüncenin bir arada yer aldığı melez bir anlayışla çözümlerin üretilmesi üzerine kurgulanmıştır. Geliştirilen yöntem bu hibrid tasarım sürecindeki karar adımlarında tasarımcının akılcı kararlar alması amacıyla uygulanmış ve önemli avantajlar sağladığı gözlemlenmiştir.Bu çalışma ile geliştirilen bulanık çok ölçütlü karar verme yönteminin mimari tasarım süreci özelinde, mimarlık meslek pratiğinde kullanılabileceği gösterilmiştir. Son bölümde ise önerilen yöntemin geliştirilmesine ilişkin gelecekte yapılabilecek çalışmalar için çeşitli öneriler sunulmuştur.