Türkiye mimarlığının sınırları 1990-2000

Abstract

Türkiye, küreselleşmeyi, kentsel mekânı ve gündelik yaşantıyı biçimlendiren bir etkenolarak 1990'lı yıllarda deneyimlemeye başladı. Çalışmada, bu olguya ilişkin temelyapılar, yayınlanan üç mimarlık dergisinin on yıllık süreçteki yayınları içerisindebelirlenmiştir. Bu yapıların içerik incelemesi yapılmış ve dönemi karakterize ettiğidüşünülen nitelikler belirlenerek irdelenmiştir.Bunun için benimsenen bilgikuramsal yaklaşım, bilginin ve onun kurulmasının dilsel biredim olarak betimlemelerle gerçekleştiği kabulüdür. Her türde bilimsel çalışmanın pekçok gerçeklik kurgusundan biri olarak esasında bir anlatı olduğu gözlemlendi. Bubağlamda incelenen malzemeyi akıcı bir dil ve anlamlı bir anlatı olarak ortaya koymak,amaçlanan gerçeklik algısı için temel şart olarak kabul edilmiştir.Çalışmada, dilbilim ve anlambilim çalışmalarında öne çıkan, yapısalcıların anlatıkurgusuna ilişkin yaklaşımları kılavuz edinildi ve metin yapısal bir yazım kurgusu olarakplanlandı. Yapısalcı dilbilimin önde gelen kuramcılarından olan A.J.Greimas'ın,incelenen malzemenin kavramsal nitelikte anlatı olarak biçimlendirilmesine ilişkinönerdiği `betimleme, kesitleme, kavramsallaştırma' aşamalarından oluşan yazımkurgusu bu metnin oluşturulmasında belirleyici olmuştur.Bu üç aşamalı kurguda tüm aşamaların esası, incelenen malzemeyi farklı betimlemekatmanları için anlamlandırmaktır. Yani bu tez çalışmasında betimleme merkezealınarak, öncelikle incelenen dergilerde yayınlanan metinlerin birbirleriyle anlamlıilişkiler oluşturacak şekilde gruplaması yapılıp, sorunsalları belirlendi. Ardından busorunsallar nitelik olarak gruplanarak dönemi karakterize ettiği düşünülen kavramsalyapılar içerisinde nasıl konumlandığı anlatıldı.Bu anlatı kurgusu, dergilerde yeralan metinlerin kavramsal göndermesinin belirlendiğiüç anlatı aşamasında işlenmiştir. Bu aşamalardan ilki olan `yaklaşımlar' (incelemeixalanı), dergileri ayrı birer kendilikler olarak içerik yapılarının anlatıldığı bölümdür.Dergiler içerikleri ve yayın düzenleri bağlamında tanıtılmıştır.İkinci aşama olan `kesitlemeler' bölümünde, dergilerde yeralan metinlerin ortaksorunsal/konu başlıkları belirlenerek bu konularda ortaya konulan yaklaşımlaranlatılmıştır. Bu anlatılar oluşturulurken konuların hangi kavramsal çerçevede birsorunsalla ilişkili olduğu belirlenmiştir.Son bölüm olan `kuramsallaştırma' aşamasında, dergilerde yayınlanan metiniçeriklerinin karakteristik yapısını ortaya koyduğu düşünülen kavramlar belirlenerekbetimleme ve kesitleme bölümlerinde belirlenen yaklaşımların bu kavramlarla ilişkisiortaya konulmuştur.