Özet:
Dört bölümden oluşan tezin birinci bölümünde, mimarlıkta kullanılan oranlar ve kökenleri araştırılmıştır. Oranın kısa bir tanımından sonra, Antik Çağ felsefesinde, zamanın düşünürlerinin konuya yönelik görüş ve teorilerine yer verilmiş, doğada ve sanatta proporsiyonun varlığı yer yer sayısal değerler, yer yer de geometrik çizimlerle irdelenmiştir. Mimarlıkta oran alt başlığında ise, kullanılan orantı türleri ve bunların geometrik çizim yoluyla ve sayısal değerlerle ortaya konuşu incelenmiştir. Mimarlık Tarihi Sürecinde Oran Kullanımı başlıklı ikinci bölümde, İlk Çağ, Orta Çağ ve Rönesans dönemleri mimarlıklarında oran kavramı ve kullanımı kaynaklardan yararlanılarak araştırılmış, konuya yönelik kuramsal araştırmalar ile mevcut yapıların rölöveleri üzerinde yapılmış oran araştırmaları örneklerle tanımlanmıştır. İki alt başlık altında toplanan tezin dördüncü bölümünde, Osmanlı mimarlığında oran kullanımıyla ilgili yapılmış olan çalışmalar araştırılmış, mevcut rölöveler üzerinde yapılan oran çalışmaları örneklenmiştir. Katalog bölümünde, üzerinde çalışma yapılmak amacıyla seçilen yapılar tanımlanmış ve seçiliş nedenleri irdelenerek bu yapılar üzerinde oran analizleri uygulanmıştır. Dördüncü bölümü diğer bölümlerden elde edilen verilerin genel değerlendirmesi ve sonuçların tesbiti oluşturur.
