Mimarlık göstergesi-nesne ilişkileri (işaret - belirti - simge) üzerine bir inceleme

Abstract

Bu çalışmada, mimarlık ürünü anlamlı bütünleri inceleyebilen göstergebilim ışığında iletişim süreci içinde incelenmiş ve dilbilim aracılığı ile ulaşılmak istenen anlamların nasıl yorumlandığı örneklenmiştir. Tarihsel süreç içinde biçimlerin yaşadığı ancak bulundukları ya da ortaya çıktıkları anlarda, yerlerde başka anlamlarda yüklenebildiğim biliyoruz. Kuramsal Dayanaklar bölümünde mimarlığı, bu yönlerinin açıklanabilmesi için dilbilim, sistembilim, ve iletişimbilim ve en nihayet göstergebilim ile buluşturuyoruz. Dilbilimsel yapıyı incelersek ise, işaretlerin dilsel ifadelenmesi irdeleniyor, işaretin nitelikleri ve kendisi bir sistem olan dil ve mimarlık arasında benzer yönler ortaya konuyor. Söz konusu biçimlerin ya da anlamların zaman zaman ortaya çıkışı ve nasıl kullanıldığı, hangi anlamlar yüklendiği çalışmanın ana konusudur. Bölüm 4'de göstergenin - nesne ilişkisi kuruluyor. İşaret, Belirti ve Simge kavramları açıklanıyor, örnekleniyor. Bu kavramlarla açıklanabilen mimarlık ürünlerinin özellikleri sınıflanabiliyor. Anlambilimsel açıdan bir temele oturtulabiliyor. Böylece çevremizdeki birimlerin okunabilmesi olanak sağlayan bir dili sistematik tablolar veya sonuçlar elde edebiliyoruz. Mimarlık tarihine baktığımızda biçimlerin farklı akımlarda ve farklı işlevlerde tekrar tekrar karşımıza çıktığım görürüz. Bu, biçimsel tavırlarda bazen geleneksellik ya da keyfilik düzeyinde karşımıza çıkmakta, bazen benzediği nesneyi çağrıştıran ve onun adeta bir resmi gibi ortaya çıkmakta bazen de, ne benzerlik, ne de geleneksellik özelliklerini taşıyan ama benzediği ya da benzetilen şeyle nedensellik ilişkisi kurabilen durumlarda da karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışmada, zaman zaman tartışmalara yol açan tarihten biçimsel aktarmalar ve yüklendikleri anlamlar tartışılmakta, mimarlık biçimlerin daha net ve doğru okunabilmesine olanak sağlayacak teoriler üretilmeye çalışılmaktadır ve aynı zamanda, mimarlık göstegebilim ilişkisinden, "işaret, belirti ve simge" "mimarlık işlevleri" ve "mimarların yaklaşımları" üçgeninde arakesit bulmaya çalışılmaktadır.