Özet:
Yapılar, fiziksel ömürlerini tamamlamadan, birçok kullanım değişikliğine uğramaktadırlar. Bu değişmeler, yapı tarafından karşılanamadığı zaman, fonksiyonel eskimeler ortaya çıkmakta, sonuçta yapının yıkılmasına kadar, çeşitli karalar alınabilmektedir. Fonksiyonel eskimeleri olabildiği kadar geciktirebilmek için ise, esnek tasarların kullanılması gerekmektedir. Yapılarda, fonksiyonel eskimelerin geciktirilmesini amaçlayan, bunun için ise esnek tasarlamayı etkileyecek faktörlerin belirlenmesine yönelik çalışma, 7 bölümden oluşmaktadır. Tezin giriş bölümünde, bu tür bir çalışmaya yönelme nedenleri açıklanarak, konu kapsamında sorunun ne olduğu, nasıl belirlendiği, bu sorunların test edilmesine yönelik nasıl bir yöntem kullanıldığı tanımlanmıştır. Bölüm 2'de sorunları detaylandırmak, sorunların yaşandığı mekânları belirlemek amacıyla, seçilen çalışma alanındaki mekân ve kullanıcı ilişkisi literatürden araştırılmıştır. Bu amaçla, tez kapsamında önemli olan iki kavram üzerinde durulmuştur. Bunlar, çevresel etmenler ve kullanıcı gereksinimleridir. Bölüm 3 'de, fonksiyonel eskimelerin en önemli nedeni olan kullanıcı gereksinimlerindeki değişmelerin, mimari tasarıma etkilerine değinilmiştir. Bu değişmelerin mimari tasarımlarda ne tür eskimelere neden olduğu tanımlanmıştır. Çalışmanın ana konusunu oluşturan esnek tasarlamada, yapılardaki esneklik gereksininıinin ve sınırlarının neler olduğu konularına, bölüm 4'te değinilmiştir. Bu amaçla, esneklik tanımlan incelenmiş, kaç tür esneklik olduğu ve mimari tasarımlarda nasıl kullanıldığı açıklanmıştır. Bölüm 5 'de, literatür ve alan çalışmalarının bir analizi yapılmış ve bu araştırmanın teorik strüktürü sunulmuştur. Ayrıca fizik tedavi ve rehabilitasyon üniteleri ile ankete katılan kullanıcılar ile ilgili bilgiler verilmiş ve bu çalışmada nasıl bir yöntem kullanıldığı anlatılmıştır. Bölüm 6, araştırmanın tamamen alan çalışmasını içermektedir. Bölüm 5 'de değinilen hipotezler, bu bölümde test edilmiştir. Bu amaçla, 198 kişi ile yapılan ankette, kullanıcıların mekânlarda yaşadıkları sorunlar belirlenmiş ve grafiksel olarak ifade edilmiştir. Böylece esnek tasarlamada etkili olan faktörler ortaya koyulmuştur. Tezin tüm bölümleri, 7 'inci bölümde değerlendirilmiş, esnek tasarlamada etkili olan faktörlere bağlı olarak esnek tasarlama akış şeması ve aşamaları elde edilmiştir. Daha sonra, esnek tasarımların kolaylıkla kullanılabilmesi ve ilerde araştınlabilecek konular ile ilgili öneriler sunulmuştur.
