Özet:
Temel amacı, mimarlık eğitimi başlangıcında bireyin ilgi - yetenek - yaratıcılık düzeyi ile tasarım performansı arasındaki ilişkilerin irdelenmesi olan bu çalışmanın teorik bölümünde,meslek seçimi, meslek seçimini etkileyen faktörler, mimarlık eğitimi başlangıcında bireysel farklılıklar (ilgi - yetenek - değer) ve yaratıcılık olgusu ele alınmıştır. Boylamsal desene sahip araştırma, altı yıllık zaman sürecine ait verileri kapsamakta, örneklemi, 2004 ? 2005 öğretim yılında Y.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümünde öğrenime başlayan birinci sınıf öğrencileri ve aynı öğretim yılında öğrenimine devam eden son sınıf öğrenciler oluşturmaktadır. Araştırmaya katılan toplam denek sayısı 262 olup, veri toplama aracı olarak,literatürde yer alan geçerlik güvenirlik araştırmaları yapılmış ölçeklerin yanı sıra, çevresel psikoloji araştırmalarında uygulanılan görsel araştırma teknikleri ve araştırmacı tarafından geliştirilen ölçme araçları kullanılmıştır. Bireyi Tanıma Formu (BTF), Kendini Değerlendirme Envanteri (KDE), Torrance Yaratıcı Düşünce Testi (TYDT), Yetenek Değerlendirme Uygulamaları (YDU), Mimari Tasarım Performansı Değerlendirme Ölçümleri(MTP), Tasarım Problemi Performans Değerlendirme Uygulaması (TPD) veri toplama araçlarını oluşturmaktadır. Bulgular, mevcut sistemle mimarlık eğitimine kabul edilen öğrenci profilinin genel yapısını ortaya koymanın yanı sıra, mimari tasarım eğitimi için öz değerlendirmede etken olan "yaratıcılık geliştirilebilir mi?" sorusuna yanıt arama yönüyle dikkat çekmektedir. Çalışmadaki temel vurgu, her ne kadar, eğitimin temel amacı, bireyler arası ilgi - yetenek - yaratıcılık düzeyi bağlamındaki farklılaşmaları azaltmak olsa da, mimari tasarım eğitimine yüksek düzeyde performans gösterebilecek bireylerin yönlendirilmesinin,mimarlık eğitimi ve mimarlık ortamı üzerindeki etkilerinin tartışılması gerekliliği üzerine odaklanmaktadır. Araştırma bulguları doğrultusunda ortaya konan sonuçlar, gelecek araştırmalar için veri oluşturmanın yanı sıra, gerek eğitime öğrenci kabulü, gerekse eğitim programlarının düzenlenmesi konularında öneriler ortaya konmasında faydalı sonuçlar doğurabilecektir.
