Özet:
Bu çalısmada, `Batı'ya seyahat eden erken Cumhuriyet aydınının ürettigi gezi metinlerinden,kente, moderniteye ve `Batı'ya bakısa dair bir okuma amaçlandı. Bu bakısın irdelenme deger olması, `Türk gezgini' kimliginin, erken Cumhuriyet modernlestirici-yönetici kimligiile örtüsmesi nedeniyle dönemi temsil ettigi ve gelecegin Türk kentinin ve kent plancılığının biçimlenmesinde rolü oldugu kabulüne dayanıyor.Altı bölümden olusan çalısmanın, giris bölümünde seyahatin neden ve anlamları ve seyahatnamelerin ortaya çıkısı üzerinde, `Batı'ya seyahat eden `Türk gezgini'nin nasıl bir bağlamda belirdiginin tanımlanabilmesi amacıyla duruldu ve çalısmada kullanılan gezi metinlerine iliskin bilgi verildi. kinci bölümde, yine aynı amaçla, Osmanlı-Türk gezi edebiyatının kısa bir tarihine yer verildi.Üçüncü bölümde, gezi kitaplarındaki kent ve kentsellige dair gözlemler, yazarlardan alıntılarla tartısıldı. Metinlerde aktarılan bilgi ve gözlemler, tarihsellik, fiziksel mekanlar, özel, kamusal mekan, kamusal açık mekan, kamusal yapısal mekan-, kentsel ulastırma ve toplumsallık baslıklarında ve daha ayrıntılı alt baslıklarda irdelendi. Her konunun tartısma ve yorumları, kimi zaman tematik olarak gruplanan alıntılarla bir arada, kimi zaman da ayrı bölümlerde yer aldı.Dördüncü bölümde, gezi yazarlarının yasam öyküleri, egitim ve birikimleri ve Batı ve Batı kentine dair bilgi kaynakları, gezi kosul ve amaçları, onları yönlendiren misyonun ve gezilerini yaptıkları sürecin ötesinde olusturdukları ortak/genel kimligin tartısılmasına yönelik olarak, konu edildi. Bu bilgi, Batı kentlerine geziler yapan bu gezgin figürünün, aynı zamanda erken Cumhuriyet'in yönetici, elit bürokratlarını olusturdugunun verileri olarak değerlendirildi.`Modernite ve `Öteki'nin Mekanı' baslıklı besinci bölümde `Batı', `Dogu' ve `öteki'kavramlarının, post-kolonyal söylem ve psikanalitik yoruma dayanan bir açılımı, daha sonra,`Türk gezgini'nin modern Batı kentindeki konumu ve Batı'ya ve kendine dair algılarıyla,zihninde var olan/olusan imgelerle baglantılandırılmak üzere, yapıldı. Bir gözlemci olarak`Türk gezgini' ve olanakları tartısıldı. Çalısmanın sonuç ve degerlendirmeleri, kısmen çalısmanın verilerini aktaran, gezikitaplarında kent ve kentsellik gözlemlerinin anlatıldıgı bölümde, agırlıklı olarak da `Türk gezgini' figürünün ve görme olanaklarının, kente ve kent plancılıgına yansıttıklarıyla tartısıldıgı besinci ve altıncı bölümlerde yer aldı.
