Özet:
İnsanın temel gereksinmesi yasamını saglıklı olarak sürdürebilmektir. İnsan, yasamının %90'ını yapı içinde geçirdiginden, yapının temel islevi, insana gereksinme duydugu saglıklı çevreyi saglamak olmalıdır. Saglıklı yapı, kullanıcısının biyolojik, psikolojik, sosyolojik yapısından kaynaklanan gereksinmelerine, fiziksel-sosyal dıs-iç çevre özelliklerine bağlı nitelikleri aracılıgıyla yanıt getirir. Saglıklı olarak tasarlanan, üretilen, kullanıma sunulan yapılar, saglıklılıgını kullanım evresinde yitirebilmektedir. Bunun nedeni, olusan zaman(yapının eskimesi, kullanıcının yaslanması) ve kosul (islev, çevresel özellik, kullanıcı,kullanıcı yapısı, kural) degisiklikleri sonucunda, yapı niteliklerinin olumsuzlasması ya dadegisen gereksinmeleri karsılamada yetersizlesmesidir. Saglıklı yapının sürdürülebilirligi için, yapının saglıklı olma durumu, ömrü boyunca kesintisiz korunmalıdır. Bu baglamda olusturulan "Saglıklı Yapının Sürdürülebilirlik Süreci Modeli Önerisi", sürdürülebilirlik için ön kosul olan "Saglıklı Yapının Elde Edilmesi", kullanım evresindeki degisiklikler sonucundaki saglıklılık durumunun belirlendigi "Saglıklı Yapı Sürdürülebilirlik Degerlendirmesi", sonuç olumsuzsa önlemler alınarak yapının yenilenmesindense duruma getirildigi "Saglıklı Yapının Sürdürülebilirlik Yönetimi" eylemlerini kapsamaktadır. Performans temelli çalısma çerçevesinde saglıklı olarak elde edilen yapının,sürdürülebilirliginin degerlendirilmesi eyleminde, öncelikle kullanım sırasında olusan zaman,kosul degisiklikleri belirlenir. Degisikligin türüne göre, yapı (kimlik, nesne, çevre, islev),kullanıcı (kimlik, kullanıcı yapısı), kural (zorunluluk, bilimsel bilgi) tanımlamaları gerçekleştirilir. Tanımlamalardan yararlanılarak, yapının hedeflenen saglık performansı belirlenir. Degisiklik sonrası performans degerlendirmesi ile, var olan performansın hedeflere uygunluğu ortaya çıkarılır. Sonuca göre, yapının saglıklı olma özelligini sürdürdügü ya da saglıgını yitirdigi kararına varılır. Sonuç olumsuzsa, olusan hangi degisiklik nedeniyle, hangi yapı niteliklerinin, saglık gereksinmelerini karsılamada ne ölçüde yetersizlestigi saptanabilir.Bu bilgiler, alınacak önlemlerin belirlenecegi ve uygulanacagı sürdürülebilirlik yönetimi eylemine veri saglar. Saglıklı yapının sürdürülebilirlik sürecine yönelik önerilen bu model, yapı biyologlarının güdümcü günde, yapı, çevre ve saglık alanı uzmanlarından olusan bir grup tarafından uygulanır.Anahtar Sözcükler: Saglıklı yapı, yapı biyolojisi, kullanıcı gereksinmeleri, saglıklı yapınitelikleri, sürdürülebilirlik ölçütleri, saglıklı yapının sürdürülebilirlik süreci, sürdürülebilirlik degerlendirmesi, performans degerlendirmesi.