Özet:
Bu çalışmada, beyaz urfa taşının sulu ortamda ağır metallerden Cif2 ve Zn+2'yu adsorplama özellikleri ve kinetiği araştırılmıştır. Çalışma kesikli adsorpsiyon çalışması şeklinde yürütülmüştür. Adsorpsiyonun Cd+2 ve Zn+2 metallerinin başlangıç konsantrasyonuna, pH'a sıcaklığa, adsorbentin miktarma ve adsorbent partikül büyüklüğüne bağlı olduğu tespit edilmiştir. Ccf2 metali için maksimum adsorpsiyon 30°C'de pH 8 ve 4 gr/L, (-1000um+850um) partikül ebad aralığındaki adsorbentle 6 mg/L başlangıç konsantrasyonunda %96 olarak bulunmuştur. Zn+2 için ise maksimum adsorpsiyon, 50°C'de pH 7,4 ve 4 gr/L, -1000+850 partikül ebad aralığındaki adsorbentle 50 mg/L başlangıç konsantrasyonunda %99,7 olarak bulunmuştur. Langmuir ve Freundlich adsorpsiyon izotermlerinin urfa taşının Ccf2 ve Zn+2'yu adsorpsiyonuna uygunluğu test edilmiş ve her iki izotermin her iki metal adsorpsiyonu için uyduğu görülmüştür. Urfa taşının Ccf2 adsorpsiyonu için bulunan Langmuir izotermi sabitleri b ve Q° sırasıyla 20°C için 5,853 1/mg ve 1,855 mg/g, Freundlich izotermi sabitleri kf ve l/n ise sırasıyla 2,241 mg/g ve 0,1484 şeklinde bulunmuştur. Zn+2 adsorpsiyonu için ise Langmuir izotermi sabitleri b ve Q° sırasıyla 50°C için 809 1/mg ve 12,36 mg/g, Freundlich izotermi sabitleri kf ve l/n ise sırasıyla 12,344 mg/g ve 0,0051 olarak bulunmuştur. Langmuir ve Freundlich izoterm modellerinden başka kinetik modellerin de uyumluluğu araştırılmıştır. Bu modellerden ampirik kinetik model olarak bilinen modelin adsorpsiyon prosesine uymadığı görülmüş, birinci mertebeden kinetik model olarak bilinen modelin ise hem farklı sıcaklıklar için hem de farklı başlangıç konsantrasyonları için uyduğu tespit edilmiş ve kinetik denklemleri çıkarılmıştır. Adsorpsiyonun kinetiği tennodinamik parametreler ve por difüzyon sabiti'nin hesaplanması ile ortaya konmuştur. Urfa taşı üzerine Cd2 ve Zn+2 adsorpsiyonunun sadece por difüzyonu etkisi altında olmadığı kısmen por difüzyonunun kısmende film difüzyonu özellikle de Ccf2 adsorpsiyonunda elektrostatik etkilerden kaynaklandığı görülmüştür. Bu çalışmada amaçlanan esas ise urfa taşının adsorbent olarak kullanılabilirliğinin araştırılmasıdır. Netice itibariyle urfa taşının adsorbent olarak kullanılabileceği tespit edilmiştir.
