Özet:
Metallerin suyla kaynağından uzağa taşınması, sediment yapıda birikmesi ve fizikokimyasal süreçlere bağlı olarak tekrar suya geçmesi ve besin zinciri yoluyla canlı bünyesinde birikmesi nedeniyle, içinde bulundukları sucul ortamdan uzaklaştırılmaları gerekmektedir. Son yıllarda, doğal ve ekonomik yöntem olan doğal ortamlardaki metallerin bitkiyle uzaklaştırılması tekniği tercih edilmektedir. Bu çalışmada, bentik bitkilerin kullanımıyla demir, bakır, çinko, nikel ve krom metallerinin doğal ortamlardan uzaklaştırılmasındaki esasların belirlenmesi amaçlanmıştır.Araştırma, Küçükçekmece Gölü'nü temsil eden laboratuar şartlarında (pH, sıcaklık gibi), Sazlıdere'nin Küçükçekmece Gölü'ne döküldüğü bölgeden alınan sedimentin konulduğu reaktörlerde yapılmıştır. Çalışmadaki her denemede bir tür olmak üzere beş farklı bentik bitki türü (Echinodorus amazonicus, Cryptocoryne undulata, Anubia congensis, Crinum thaianum ve Myriophyllum verticillatum L.) kullanılmıştır. Reaktörler demir, bakır, çinko, nikel ve krom stok çözeltileri ile hazırlanan sentetik suyla beslenmiştir. Echinodorus amazonicus, Cryptocoryne undulata, Anubia congensis, Crinum thaianum ile yapılan denemelerde göl suyunun metal karakteri dikkate alınarak hazırlanan besleme suyu, Cryptocoryne undulata ve Myriophyllum verticillatum L. ile yapılan çalışmalarda ise eşit molaritede metal içerecek şekilde hazırlanan besleme suyuyla çalışma yürütülmüştür. Çalışmada sentetik besleme suyu çeşme suyu ile hazırlanmış, bu nedenle besleme suyunda bulunan ağır metaller dışında çeşme suyundan gelen ve doğal sedimentte de bulunan kalsiyum, mangan ve magnezyum elementleri de izlenmiştir. Araştırma da, incelenen elementlerin reaktör içindeki davranışları, element davranışlarına ve bitkinin yaşam kalitesine etki eden fizikokimyasal koşulların sudaki değişimleri, bu ortamda yaşayan bitkilerin fiziksel değişimleri ve bitkilerin morfolojik yapılarındaki element değişimleri irdelenmiştir.Denemeye başlamadan önce bitki bünyelerinde bulunan elementler ile deneme bittikten sonra bitki bünyelerinde bulunan elementlerin miktarları ve sistemdeki (su, sediment arası boşluk suyu ve sedimentteki) element değerleri karşılaştırıldığında, bitkilerin ortamdaki elementleri bünyelerine aldığı gözlenmiştir. Bitki bünyesine alınan elementlerin özelliği ve bitkinin yaşadığı ortamda birden çok elementin var oluşuna bağlı olarak, bitkilerin element alımında seçiciliği olduğu tahmin edilmektedir.
