Özet:
Bu çalışmada biyolojik arıtma çamurlarının tek başına ve ilave karbon kaynağı olarak prekot çamuru (mısır işleme fabrikası atıksu arıtma tesisi çamuru) ile organik evsel atıklarla birlikte havalı ortamda kompostlaştırılarak stabilizasyonu araştırılmıştır. İlave olarak, farklı hacim artırıcı maddelerin (yonga/sentetik malzeme) etkisi ortaya konmuş ve kompostlaştırma prosesi ile ilgili kinetik çalışmalar ile tür tayini çalışmaları yapılmıştır. Bu kapsamda öncelikle pilot ölçekli reaktörlerde, akabinde tam ölçekli aktarmalı ve statik yığınlarda kompostlaştırma çalışmaları yürütülmüştür. Pilot reaktörlerde yürütülen çalışmada, katkı malzemesi olarak kullanılan yonga ve sentetik malzemenin kompostlaştırma prosesine etkisi açısından belirgin bir fark gözlenmemiştir. Reaktörlerde, biyolojik çamurun ilave karbon kaynağı olmadan kompostlaştırılmasında ortamda yeterli kolay parçalanabilir karbon olmadığı görülmüştür. Çamura organik evsel katı atık ilavesi ile yeterli miktarda kolay parçalanabilir karbon sağlanamamıştır. Ancak, prekot ilavesi sisteme önemli miktarda kolay parçalanabilir karbon sağlamıştır. Aktarmalı ve statik yığınlarda yürütülen çalışmalarda biyolojik arıtma çamurlarının her iki teknikle de kompostlaştırılmasında evsel organik atık ile prekot katkısının iyi bir karbon kaynağı olduğu ve sekiz hafta sonunda stabil bir kompost ürünü elde edildiği görülmüştür. Kinetik çalışmalarda, reaktörlerde biyolojik ayrışabilirlik düşük, yığın kompostlaştırmada ise yüksek olmuştur. Statik yığınlarda, moleküler tekniklerle tür tanımlama çalışması sonucunda, tür profilinin farklı sıcaklık koşullarında farklı olduğu ve elde edilen sonuçların literatür verileri ile uyumlu olduğu gözlenmiştir.
