Karayolu üst yapısında erdemir cürufunun kullanılabilirliğinin araştırılması

Abstract

Günümüzde hızlı nüfus artışı, ekonomik kalkınma ve yaşam standartlarının yükselmesi ile birlikte ülkelerdeki ulaşım talebi de hızla art makta, bu artış bir yandan mevcut ulaştırma yapılarının bakım ve ona rım giderlerini diğer yandan yeni ulaştırma yapılarına olan gereksinimi hızla artırmaktadır. Dolayısıyla kara ulaştırma yapılarında büyük miktarlarda kullanılan doğal agrega gereksinimi ve tüketimi de hızla artmaktadır. İstenen özelliklerdeki doğal kaynakların da kısıtlı olması ve doğal agrega maliyetlerinin yükselmesi atık malzemelerin ulaştırma yapılarında da değerlendirilip değerlendirilemeyeceği konusunu gündeme getirmektedir. Ulaştırma yapılarında kullanılabilen atık malzemelerden biri olan ve demir-çelik fabrikalarında, demirin yanı sıra yüksek fırınlarından elde edilen cüruf, diğer bazı endüstri atıkları gibi çeşitli alanlarda yeniden değerlendirilebilme özelliği ne sahip bir malzemedir. Bir çok ülkede yüksek fırın cürufunun karayolu üstyapısı malzemesi olarak kullanılabilirliği konusunda araştırmalar ve denemeler yapılmaktadır. Ülkemizde 1970'den sonra gözlenen hız lı trafik artışı yanında, kırsal yollarda ağır taşıt yüzdesinin büyümesi ve bu arada ağırlık kontrolü yapılamaması yol üstyapısının hızla bozulmasına sebep olmaktadır. Bunun yanısıra 18.6.1985 tarihinden itibaren karayollarında tek dingil için 13 ton, tandem dingil için 19 tonluk dingil yüklerine izin verilmesi belirtilen sorunu daha da ağırlaştırarak, daha küçük dingil yüklerine göre projelendirilmiş olan yol ağının bakım ve onarımında büyük harcamalar gerektirecektir. 1984 yllı itibariyle ülkemizdeki yıllık yüksek fırın cürufu üre timi yaklaşık 1.500.000 ton dolayındadır. Bu üretimin yakın gelecekte 4. Demir-Çelik Endüstrisinin de üretime başlaması ve mevcut fabrikalardaki üretim artışları ile daha yüksek değerlere ulaşacağı ve büyük bir kısmı değerlendirilmeyen cüruf birikiminin büyük yekun teşkil edece ği ? ' '?? "Bu çalışmada, karayolu üstyapısında Erdemir cürufunun kullanılabilirliği teknik ve ekonomik yönden araştırılmıştır. Dört bölümden oluşan çalışmanın Birinci Bölümünde, karayolu yapısının tanımı, özellikleri ve üstyapıda kullanılacak malzemelerde aranan şartlarla ilgili bilgi ler verilmektedir. İkinci Bölümde, yüksek fırın cürufu ve değerlendirilmesi başlığı altında, cürufun tanımı, fiziksel ve kimyasal özellikleri, kullanıldığı yerler ve dış ülkelerde karayolu üstyapısında değerlendirilmesi ile ilgili çalışmalara yer verilmektedir. Üçüncü bölümde, Erdemir'den temin edilen cüruf türlerinin karayolu üstyapısı malzemesi olarak teknik kullanılabilirliğinin araştırılması için, Yıldız Üniversitesi, İ.T.Ü. İnşaat Fakültesi, T.C.K. 17. Bölge Müdürlüğü, T.C.K. Genel Müdürlüğü laboratuvarlarında yapılan deneysel çalışmalar yer almaktadır. Dördüncü bölümde ise, yapılan deneylerde elde edilen sonuçlar toplu halde verildikten sonra, bunların değerlendirilmesi yapılmakta, daha sonra ekonomik etüd ile sayısal uygulaması ve sonuçlarına yer verilmektedir. Alınan sonuçların değerlendirilmesinden, Erdemir cürufunun gerek. sahip olduğu kimyasal ve fiziksel özellikler gerek cüruf türleri ile hazırlanan karışımlardan elde edilen mekanik özellikler, bu malzemenin üst yapının her tabakasında yeterli güvenlikle kullanılabileceği ni göstermektedir. Yapılan Ekonomik Etüd' le de, en gayrı müsait durum da bile cürufun ekonomik olarak kullanılabileceği bir mesafenin mevcut olduğu sonucu elde edilmiştir.