Özet:
Bir sistem dâhilinde kullanım amacı olan bir parçanın tasarım aşamasında hedeflenen formuna tam olarak ulaşmak imalat sürecinde mümkün olmamaktadır. Bu forma ulaşmakta ortaya çıkabilecek önemli problemler ölçü, şekil ve konum sapmaları olarak düşünülebilir.Ölçü sapmaları daha nicel değerler olup bunların sınırlarının belirlenmesi de aynı şekilde yapılabilmektedir. Bunun yanında şekil ve konum sapmalarının değerlendirilmesi çok daha hassas bir süreç gerektirir. Ulaşılması istenen ideal şekil ve bundan bağımsız olarak ulaşılabilecek reel şekil birbirinden tamamen farklı iki hedeftir. İşte bu noktada geometrik mamul şartlarının belirlenmesi büyük önem kazanmaktadır. Geometrik mamul şartlarının belirlenmesinde imalatta kullanılacak ekipman, bu ekipmanla çalışacak eleman, hedeflenen maliyet ve zaman belirleyici parametreler olarak karşımıza çıkmaktadır. Bunların kontrolü, analizi ve istatistiksel kayıtlarının tutulması ile gerekli mamul şartlarını ortaya çıkarmak, hem tasarım hem de imalat aşamasında üretim süreçlerinin optimal bir şekilde sağlanmasında sistematik bir çalışma ve büyük bir kolaylık sağlayacaktır.Bu çalışmada bir dizel motorun silindir gömleğinin koordinat ölçüm cihazında çap ölçüsü ve dairesellik sapması ölçülmüş, ortalama değerler ile standart sapma değerleri hesaplanmıştır. Ölçümler farklı UPR değerlerinde ve ayrı ayrı sırasıyla dairesel iç yüzeyden farklı noktalar alınarak tamamlanmıştır. Dairesellik sapması ve çap ölçüsünün değerlendirmesinde filtrelemenin ve alınan nokta sayısının etkisi araştırılarak sonuçlar ortaya konmuştur.İş parçası ölçümlerinin yapılması ve değerlendirmesi işlemleri sırasında GPS standartları esas alınmıştır.
