Büro binalarında çekirdek çözümü

Abstract

Endüstri devriminden sonra, işin ev dışına taşınmasıyla birlikte, iş yeri kavramı ortaya çıkmıştır. 1950- 1960'lı yıllardan itibaren hızlı bir gelişme gösteren büro binaları, günümüzde çağı simgeleyen gökdelenlerle yeni bir anlam kazanmıştır. Fakat çözülmesi gereken pek çok problemi de getirmiştir. Büro binasını, genel olarak çalışma alanları ve çekirdek şeklinde iki kışıma ayırırsak, çekirdeğin daha çok yapısal unsuru bir arada bulundurduğu açıktır. Çekirdeğin tanımını, konstrüksiyon ve bakım kolaylığı sebebiyle bir araya getirilen merdiven, asansör, sıhhi tesisat ve teknik elemanlar olarak verebiliriz. Bazı binalarda çekirdek taşıyıcı sistem olarak da karşımıza çıkmaktadır. Bu nedenle çekirdeğin gerek estetik, gerekse teknik bakımlardan çok iyi etüd edilmesi, bina bütününün mimari çözümü için ip uçları verecektir. Bu tezde, çekirdek çözümünün, bina bütünü içersindeki önernirnin anlaşılması düşüncesi ile büro binalarının planlanması ve programlanması ile yola çıkılarak konu açıklanmaya çalışılmıştır. Büro binalarında çekirdeğin yerinin belirlenmesi, planlamanın getirdiği bir takım teknik unsurlar ve arazi ile ilgili manzara, yönlendirme, eğim gibi çevresel koşullar dışında bir takım başka etkenlerle doğrudan ilgilidir. Büro binaları için geçerli bir unsur olan esneklik ve çevrilebilen bürolar, rant, modüler sistemin getirdiği planlama kolaylığı, imar yönetmelikleri, imar durumunun ayrık ve ya bitişik düzen olması ve yangın şartnameleri gibi konular, büro binalarında çekirdek konumlandırılmasını doğrudan etkileyen ve bilinen çevresel koşulların dışında bir takım yapım zorunlulukları getiren faktörlerdir. Bu faktörler incelenerek, bir mimari projenin oluşturulmasındaki yöntem izlenerek, önce veriler ortaya konulmuştur. Bundan sonraki aşama, ortaya somut bir şeyler çıkarabilmek için alan standartlarını belirlernektir. Tezde de bu yöntem uygulanarak bundan sonra, çekirdek elemanlarının etüdlerine geçilmiş ve araştırmalar sonucu elde edilmiş olan standart ölçüler, tablolar ve şekiller sayesinde açıklanmıştır. Çekirdek içinde yer alan elemanlar üç kısımda incelenrniştir. Bunlar : 1 -Sirkülasyon Elemanları : - Merdivenler - Asansörler - Yürüyen Merdivenler - Hol ve vestibüller - Koridorlar 2-Sıhhi Kısımlar : - Tuvaletler - Kat Ofisi ve Kat Temizlik Odaları 3-Teknik Kısımlar : - Işıktık, Hava ve Ateş Bacaları - Tesisat Kanalları -ıı-şeklinde gruplandınlarak, bunların olması gerektiği özellikleri ve ölçüleri tek tek incelenmiştir. Büro binaları genellikle üç sınıfta toplanabilir. Bunlardan biri en çok denenmiş ve en eski örnek olan Hücresel ya da Geleneksel diye isimlendirdiğimiz (İngilizce Traditional ya da Cellular Office, Almanca Zellenbürohaus) tek odalardan oluşan büro binasıdır. İkincisi Açık Planlanmış (İngilizce Open Office, Almanca Grossraumbüros) büro binalarıdır. Bunlar bütün çalışanların ve yöneticilerin aynı mekan içinde yer aldığı ve iç mekan düzenin geometrik bir dizilişe sahip olduğu bürolardır. Bunlar geleneksel büro binalarının geliştirilmesi ile ortaya çıkmışlardır. Üçüncü tip büro binası ise Serbest Planlanmış büro binalarıdır ki(İngilizce Landscaped Office, Almanca Bürolandschaft) bunlar görünüş itibarıyla Açık planlanmış bürolara benzemekle birlikte, bu tarz bürolardan ayrı bir sisteme sahiptirler. Bu iki tip büro sistemi farklı ülkelerde ortaya çıkmıştır. Serbest büro, Quickbom isimli bir teknik ekip tarafından çalışılarak oluşturulmuş bir büro iç mekan düzenidir. Böyle farklı tiplerdeki büro binalarının çekirdeklerindeki özellik farklılıkları da üçüncü bölümde tipolojik sınıflandırma ile açıklanmıştır. Tipolojik sınıflandırma büro plan tipolojisine göre şekillenen ve çekirdek sayısına göre belirlenen örneklendirme ile oluşmuştur. Büro çekirdeklerinin tek çekirdekli, bir ana çekirdek ve tali çekirdeklerden oluşan sistem, çok çekirdekli ve kombine sistemli olmasına göre yapılan sınıflandırma ile tez sonuçlandırılmıştır.