Özet:
İnsanlık tarihi, geçmiş zamanlardan beri bir seyahat etme fonksiyonunun içinde yer almaktadır. Alışveriş olayının ilk başladığı dönemlerde insanlar birbirleriyle takas yoluna giderek ihtiyaçlarını karşılamaktaydılar. Paranın bulunması ile alım gücünü yakalamış ve daha uzaklara ticaret yapmaya gitmişlerdir. Bu ticaret olayı ile birlikte insanlarda konaklama ihtiyacı doğmuştur. Konaklama ihtiyacı ile birlikte konaklama tesisleri yapılmaya başlanmıştır. Konaklama tesisleri ise, her devrin özelliğine göre değişik tip ve malzemede ortaya çıkmıştır. Konaklama tesislerinde uzun ve yorucu bir yolculuk yapan kervanların tüm ihtiyaçlarını giderecek ve aynı zamanda hayvanlarım barındıracak birimler bulunmaktaydı. Zamanla, insanoğlunun seyahat amaçlan yaşadıkları devirlerin özelliklerine göre farklılıklar göstermeye başlamıştır. Teknolojik ilerlemeler sonucu değişik seyahat araçlarına ve farklı amaçlara yönelik seyahatler, konaklama tesislerinin de değişken ve bu amaçlara uygun yapılmasını ortaya çıkarmıştır. Ancak, son dönemlerde hızlı nüfus artışına bağlı olarak ortaya çıkan çarpık kentleşme ve düşüncesizce yapılan beton binalar, insanların geçmişe özlem duymalarına yol açarak tarihi alanların ve mekanların ilgi odağı haline gelmelerine neden olmuştur. İnsanlara, tarihi değeri olan bir yapıda konaklamak ya da yemek yemek gibi aktiviteler son derece çekici gelmeye başlamıştır. Bu çalışmada, eski yapıların turizme yönelik kullanılması amacıyla, Diyarbakır'da bulunan Osmanlı dönemine ait Hasan Paşa Hanına yeni işlev kazandırması için öneriler oluşturulabileceği varsayılmıştır. Birinci Bölümde, sorun, çalışmanın amacı, varsayımı, sınırlılıkları ve yöntemi belirlenmiştir. ikinci Bölümde, turizmin ne olduğu, turistik hareketler ve turistlerin hangi amaçlarla seyahat ettikleri ile konaklama tesisleri hakkında genel bilgiler verilmiştir. Üçüncü Bölümde, Koruma ve onarım ile ilgili bilgiler verilmiş, Anadolu'da egemenliklerini sürdürmüş olan ilk islam Türk devletlerinin konaklama amacıyla yapmış olduktan kervansarayların nasıl bir gelişim gösterdiği ve devirlerinin ne gibi özelliklerini yansıttığı incelenmiş, tarihi yapıların, özellikle kervansarayların turizme yönelik kullanımlarına ait örnekler verilmiştir. Dördüncü Bölümde, Diyarbakır'da egemenliklerini sürdürmüş olan çeşitli medeniyetlerin bırakmış oldukları eserlerin dökümü verilmiş, turizm potansiyeli incelenmiş ve konaklama tesislerinin dökümü verilmiştir. Sonuç ve öneriler bölümünde, Diyarbakır'da bulunan hanlar incelenmiş, Osmanlı dönemine ait hanlardan Hasan Paşa Hanının turizme yönelik değerlendirilmesi amacıyla öneriler sunulmuştur.
