Özet:
Türklerin gerek Selçuklular, gerek Osmanlılar döneminde inşa ettikleri bugün mimari özelliklerini kısmen, özgün işlevlerini ise tamamen kaybetmiş olan darüşşifa yapılarının mimari açıdan değerlendirilmesi ve koruma sorunları üzerine hazırlanan bu çalışmanın amacı ve kapsamı giriş bölümünde açıklanmış ve bu çalışmanın gelişmesinde kullanılan yöntemler de bu bölümde belirtilmiştir. Çalışmamızın ikinci bölümünde darüşşifa yapılarının genel tanımları yapılarak bu konudaki farklı görüşler ortaya konmuş ve bu yapıların amaçlan, işleyiş sistemleri detaylı bir şekilde anlatılmıştır. Bunun yanısıra bu sağlık yapılarında araştırmamız sonucunda tespit edilen ortak plan, cephe, malzeme, bezeme ve işlevsel özellikleri ortaya konmuştur. Bunun yanısıra Selçuklu ve Osmanlı darüşşifalarının kimler tarafından, nerede kuruldukları ve mimari özellikleri ile bugünkü durumları, geçirdikleri onarımlar belirtilmiştir. Böylelikle darüşşifa mimarisinin gelişimi sistematik bir şekilde ifade edilmiştir. Aynı zamanda kaynaklarda varlığı bilinen fakat bugün mevcut olmayan darüşşifa yapılarına da yer verilmiştir. Bunun yanısıra Selçuklu ve Osmanlı darüşşifalarında tıp eğitiminin yeri ve bu yapılarda tıp eğitiminin nasıl uygulandığı anlatılmış ve bu bölümün sonunda ise tüm Selçuklu ve Osmanlı darüşşifaları karşılaştırılmıştır. Üçüncü bölümde 18. yy'a kadar İstanbul'da varlığı bilinen sağlık yapılan kısaca tanıtılmış ve İstanbul'daki tüm Osmanlı darüşşifaları mimari açıdan değerlendirilerek geçirdikleri evreler, koruma sorunları ve bugünkü durumları elde edilen bilgiler doğrultusunda tüm yönleriyle aktarılmış, yapılan karşılaştırmayla da bu yapıların ortak bir takım özellikleri ve fârklılıkları ortaya konmuştur. Dördüncü ve son bölümde ise Osmanlı împaratorluğu'nun en büyük tıp eğirim kompleksinin bulunduğu Süleymaniye Darüşşifası'nın külliye içindeki konumu, mevcut işlevsel, mimari özellikleri ele alınmış yapının rölöve, restitüsyon ve restorasyon projeleri hazırlanarak yapıda meydana gelen fiziksel ve işlevsel bozulmalara karşı koruma önerileri geliştirilmiş ve önerilen yeni işlevle yapımın sürekliliğinin sağlanması ve periyodik bakımının yapılması hedeflenmiştir.
