Özet:
Araştırma Konusu: İstanbul'daki ilk sinema gösterilerinin yapıldığı mekanların ve daha sonra sinema için tasarlanan yapıların mekansal gelişimidir. Araştırılacak bölge olarak Tünel ve Taksim Meydanının sınırladığı İstiklal Caddesi seçilmiştir. Yöntem: Bu tezin hazırlanmasındaki araştırma yöntemi öncelikle o dönemi birebir yaşamış insanların hala yaşıyor olması nedeniyle, bu kişilerle konuşulup onların kişisel arşivlerinin araştırılması ve onların kişisel gözlemlerinin öğrenilmesidir. İkinci yöntem ise o dönemle ilgili kitapların araştırılmasıdır. Üçüncü yöntem ise mevcut, fonksiyon değiştiren ve yıkılan sinema yapılarının yer tespitidir. Tezde yer alan sinemalar açılış tarihlerine göre ele alınmıştır. Aynı yerde isim değişiklikleri ile tekrar açılan sinemalar ilk açılan sinemanın adı altında incelenmiştir. Amaç: Bu konudaki ilk gelişme İstanbul'a 19. yy.' da fotoğraf sanatının gelişidir. Bunu sinemanın gelişi izler. İlk gösterilerde mekan olarak bir bira salonu kullanılmıştır. Teknik olarak fotoğrafçılık devamında gelişen sinemanın geniş kitlelere hitab özelliği nedeniyle tiyatro gibi özel mekanlara ihtiyaç duyulmuştur. Bu sebepten dolayı bir süre tiyatro binaları bu amaç için seçilmiştir. Fakat zaman içerisinde artarak devam eden gösteriler, tiyatro gösterilerinden çalınan zamanlar ve sinemanın geniş kitlelere hitab etmeye başlaması üzerine yeni mekanlara ihtiyaç duyulmuştur. İstanbul'da tiyatrolar yoğun olarak Beyoğlu'nda bulunmaktaydı. Doğal olarak sinema yapıları da bu bölgede yoğunlaşmaya başladığından dolayı araştırılacak bölge olarak Tünel ve Taksim meydanının sınırladığı İstiklal Caddesi seçilmiştir. Sinemanın bir batı icadı olmasından dolayı ilk sinema gösterileri bu yüzden bir parça propaganda, bir parça eğlence özelliği taşımıştır. Burada kendi milletinden olan insanlara ulaşmak isteyen ülkelerin (İtalyanlar, Fransız, Beyaz Rus, Almanlar, İngilizler, vb.) en yoğun kullandıkları yöntemlerin başında, geniş kitlelere ulaşabilme özelliğine sahip olan sinemalar gelmiştir. Tabii sonuç olarak bazı mekanlar belli etnik grupların yerleri olarak kullanılmaya başlamıştır. Kısacası Türk seyirciler ilk önce tamamen, sonra da önemli ölçüde yabancı filmlerin seyircisi olmuştur. Bu tezin amacı bütün bunların tarihi olarak tespiti ve mekana etkilerinin saptanmasıdır. Sonuç: "Amaç"ta belirtilen kriterlerin tespitinin sonucunda tezin en son ulaştığı konu ise cep sinemalarının mekansal olarak oluşumudur.
