Özet:
Tezin amacı, başta üniversitemizin değerli bir hocası olan ve mimarimizde etkin yeri bulunan Alpay Aşkun'u anmak ve mimari yaşamını aktarmaktır. Tez, giriş, dört ana bölüm, sonuç ve ekler bölümünden oluşmaktadır. Giriş bölümünde, tez konusunun oluşturulmasındaki temel sebepler incelenmiştir. Birinci bölümde, dünyada ve Türkiye'deki mimarlık anlayışından ve 1950 sonrası gelişmelerinden söz edilmiştir. 19. yy. sonundan başlayarak, endüstrinin devreye girmesiyle dünyada görülen etkilenmeler ve bu etkilenmelerin sanata olan yansımaları konu edilmiştir. Cumhuriyetin kuruluşuyla Cumhuriyet Dönemi Türk Mimarisi'ni hazırlayan tarihsel koşullar, Birinci Ulusal Mimarlık, Cumhuriyet Dönemi ve II. Dünya Savaşı sonrası uzantılarından bahsedilmiştir. İkinci bölüm, Alpay Aşkun'un mimari yaşam öyküsünü dile getirmektedir. Üçüncü bölümde, devletin mimarlık anlayışı, bu anlayışın sebepleri, etkileri ve yapı teknolojisinin buna bağlı etkileşimi konu edilir. Bayındırlık Bakanlığı'nın açtığı yarışmalar, yarışmaların ana hatları, yarışma şartnameleri ve tüm bunların Türk mimarisine olan etkileri bu bölümde ele alınmıştır. Dördüncü bölüm ise, Alpay Aşkun'un sanat ve mimarlık yaşamım anlatır. Kazandığı ve ödül aldığı yarışmaların etkisiyle pek çok plan şemasının oluşumuna katkıda bulunmuştur. Referansları kendi mimari anlayışıyla yorumlayarak tasarımlarına aktarmış ve bunda da oldukça başarılı olmuştur. Merkezi plan ve onun devamı olan kare formu tasarımlarının odak noktası haline getiren Aşkun, Türk evi plan şemalarım kendi yorumlarıyla kullanarak, projelerinde Selçuklu ve Osmanlı formlarına atıfta bulunmuştur. Tasarımlarına çoğu kez sistematik bir tavırla kullandığı simetri hakim olmuştur. Sonuç bölümü, genel olarak mimari anlayışını ortaya koyarak, ulaştığı noktayı gözler önüne sermektedir. Ekler bölümünde, Ek 1, kronolojik sırayla katıldığı yarışmaları, aldığı ödülleri, uygulama projelerini, Ek 2 ise, devletin mimari anlayışını ve katıldığı yarışmalardaki etkilendiği sınırlamaları örneklemek üzere, Samsun Hükümet Konağı Yarışma Şartnamesi'ni içerir.
