Özet:
Bu tezin amacı Bursa kenti bütünü içinde Merkezi İş Alanını oluşturan Reyhan Kayhan ve Hanlar bölgesini işlevsel mekansal ve mimari yönden analiz etmektir. Tezin birinci bölümünde Bursa kentinin yazılı tarih öncesi dönemden başlayarak, Cumhuriyet dönemine oradan da günümüze kadar olan süreci içine alan tarihsel gelişimi incelenmiş ve özellikle kent bütünü içinde merkezin bu dönemlerdeki durumuna değinilmiştir. Burada görülmüştür ki Bursa kenti gelişimini tarihteki ilk yerleşmesinin başladığı ve günümüzde MİA (Merkezi İş Alanı) olarak tanımlanan merkezden dışa doğru sürdürmüştür. İkinci bölümde Bursa kent kimliğini ve kentsel yapısını oluşturan etmenlere, coğrafi konum ve topografya, fiziki yapı, demografik yapı, ekonomik yapı, sosyo-kültürel yapı ve morfolojik yapı olmak üzere sekiz ayrı başlık altında değinilmiştir. Buradan kent kimliği ve kentsel yapının yukarıda sayılan başlıklar açısından zengin ve çeşitlilik gösteren bir yapıya sahip olduğu sonucuna varılmıştır. Üçüncü bölümde kentin fiziksel oluşum süreci yine tarihsel süreç içinde incelenmiş kentin sahip olduğu mimari değerler kronolojik bir sıra ile verilmiş, buradan kentin mimari ve kentsel doku özellikleri ortaya koyulmuştur. Dördüncü bölümde planlı gelişme dönemi 1970 öncesi ve sonrası olmak üzere ikiye ayrılarak kentsel gelişimi oluşturan planlar adım adım ve zaman zaman birbirleri ile çakıştırılmak suretiyle verilmiştir. Bursa'nın kentsel gelişiminde sanayinin gelişmesi ve buna paralel olarak nüfus artışının önemli rol oynadığı tespit edilmiş ve yapılan planların kentin sorunlarını çözmek adına yeterli olmadığı sonucuna varılmış, kent merkezinin plansız bir şekilde yıpranma, köhneleşme ve yığınlaşma ile karşı karşıya kaldığı görülmüştür. Beşinci bölümde tezin başlığım oluşturan çalışma alanı (MİA: Reyhan-Kayhan-Hanlar Bölgesi) tanımlanmış ve Bursa'nın Osmanlı topraklarına katıldığı günden bu yana geçirdiği üç büyük dönüşümle birlikte nasıl bir yapıya sahip olduğu anlatılmıştır. Geleneksel merkezdeki tarihsel fonksiyonlardan başlayarak Bursa'nın tarihsel süreç içindeki gelişimi, değişimi ve sorunları çeşitli başlıklar altında incelenmiştir. Bursa ile ilgili bütün bu verilerden sonra tezin anahtar kelimesi olan MİA (Merkezi İş Alanı) kavramı genel anlamda incelenmiş, tanımı yapılmış ve merkez alanlarını düzenleme ilkeleri koyulmuştur. Buradan hareketle konu, Bursa'da MİA ( merkezi İş Alanı) başlığına indirgenmiş MİA'nın Bursa için anlamı açıklanmış ve Bursa'da MİA kendini oluşturan alt bölgeler ölçeğinde incelenmiştir. Altıncı bölümde Merkezi İş Alanında yapılmış projeler ve önemli binalar yine tarihsel sıra ile kentsel tasarım ve tek bina ölçeğinde işlevsel mekansal ve mimari yönden tanıtılıp değerlendirilmiştir. Tezin sonuç bölümünde ise 21. yüzyılda Bursa'nın ülke metropolleri arasındaki yeri, işlevi ve öneminin yeni bir kent yönetim anlayışı çerçevesinde geliştirilen yeni kentsel politikaların ve planlamanın başarısına bağlı olacağı vurgulanarak önerilerde bulunulmuştur.
