Yüksek basınçlı boşalmalı lambaların temel özellikleri ve iç mimaride kullanımı

Abstract

Kapalı bir mekanda aydınlatma düzeninin kurulması, temel olarak uygun lamba ve aygıt seçiminin -tasarımının- yapılması ile aygıt yerleşim düzeninin oluşturulmasını kapsar. Kullanış amacına göre uygun lamba seçiminin yapılabilmesi için, lambaların çeşitli özellikleri iyi bilinmelidir. İç mekanda kullanılan lambalar arasında, yüksek basınçlı boşalmalı lamba grubu önemli bir yer kaplar. Bu lamba grubunun, özellikle renksel geriverimlerinde sağlanan iyileştirmeden bu yana, iç mimaride yaygın olarak kullanılan başlıca dört ayrı tipi vardır. Bu çalışmanın amacı, yüksek basınçlı boşalmalı lamba türlerinin, temel özelliklerini inceleyip, birbirleri ile karşılaştırmak, iç mimaride kullanım alanlarını ve kullanıldıkları aydınlatma aygıtlarını belirlemek, kullanıldıkları yansıtıcı türlerine ilişkin, uygulamaya yönelik örnekler oluşturmaktır. Belirtilen amaca yönelik yapılan bu çalışma, on ana bölümden oluşmaktadır. Bölüm 1 ' de, konuya giriş yapılarak, çalışmanın amaç ve kapsamı belirtilmiştir. Bölüm 2' de, ışık kaynağı-lamba-aydınlatma aygıtı tanımları yapılarak, bu terimler arasındaki ayrımlar vurgulanmıştır. Bölüm 3' te, yapay ışık kaynaklarının ışık üretme biçimleri ele alınmış ve ışık üretme biçimleri sınıflandırılmıştır. Bölüm 4' te, boşalmalı lambalarda ışık üretimi ile ilgili temel bilgiler verilmiş ve boşalmalı lambaların sınıflandırılması yapılmıştır. Bu bölümde ayrıca, yüksek basınçlı boşalmalı lambalarda ortak olan kimi özelliklere değinilmiş ve söz konusu lambaların tarihsel gelişimine yer verilmiştir. Bölüm 5' te, yüksek basınçlı sodyum buharlı lambaların lamba parçaları, çalışma koşulları, lamba türleri ile kimi özellikleri ele alınmıştır. Bölüm 6' da, yüksek basınçlı civa buharlı lambalar, metalik halojenürlü lambalar ve karışık ışıklı lambaların parçalan, çalışma koşulları, lamba türleri ile kimi özellikleri ele alınmıştır. Bölüm 7' de, yüksek basınçlı boşalmalı lambaların, lamba seçiminde öncelikli temel özellikleri birbirleri ile karşılaştırılarak, değerlendirilmiştir. Bölüm 8' de, yüksek basınçlı boşalmalı lambaların iç mimaride kullanım yerleri, kullanıldıkları aydınlatma aygıtları ve bu aygıtların iç mimari düzende yer alış biçimlerine değinilmiştir. Bölüm 9' da, metalik halojenürlü iki lamba türünün, paraboloit yansıtıcı ve tekli bükey yüzeyli yansıtıcı içinde kullanımına ilişkin uygulama örnekleri yapılmıştır. Lamba ışığının biçimlendirilmesinde belirleyici olan, aydınlatma aygıtı yansıtıcıları ve lambalarda olması gereken özellikler kısaca ele alınmıştır. Paraboloit yansıtıcı için saptanan 81 değişik durum için yapılan hesaplamalar sonucunda, uygun görülen 35 ayrı durumda, yansıtıcı özellikleri belirlenmiş ve yansımış ışık geriverimleri hesaplanmıştır. Seçilen iki örnek yansıtıcı için ayrıca, aydınlık dağılımı eğrileri hacim açısı yöntemi ile oluşturulmuştur. Tekli bükey yüzeyli yansıtıcı için saptanan 18 değişik durumdan her biri için yansımış ışık geriverimi ve ortalama aydınlık düzeyi hesaplanmış, bir örnek durum ele alınarak, hacim açısı yöntemine göre, yansımış ışık geriveriminde izlenen yol gösterilmiştir. Her iki yansıtıcı için elde edilen sonuçlar, ayrı ayrı karşılaştırılıp değerlendirilmiştir. Sonuç bölümünde, yüksek basınçlı boşalmalı lamba türlerinin temel özelliklerinin karşılaştırılması, bu lambalar ile kullanılan yansıtıcıların iç mimari düzende yer alış biçimleri ve yansıtıcı tasarımı ile ilgili uygulama örneklerine ilişkin varılan başlıca sonuçlar değerlendirilmiştir.