Özet:
Osmanlı Saltanatının son saray yerleşmesi olan Yıldız Sarayı, gerek oluşum süreci ve fiziksel özellikleri, gerekse günümüzdeki yoğun kullanımı nedeniyle koruma kavramları kapsamında incelenmesi gereken çok önemli değerlere sahiptir. Bu kompleks içerisinde yer alan en eski ve en önemli yapılardan biri olan hünkar Dairesinin, özellikle II. Abdülhamid dönemindeki gelişimi açısından, saray yerleşimi ile arasında büyük ölçüde paralellik söz konusudur. Yapı, günümüzde Yıldız Teknik Üniversitesi Rektörlük Binası olarak kullanılmaktadır. Valide Sultan Kasrı adıyla da anılmakta olan bina, bu tezin ana konusunu oluşturmaktadır. Giriş bölümünde, çalışma kapsamı, izlenen yöntem ve elde edilen bulgular hakkında bilgiler verilmiştir. Asıl gelişimini 19. yy.da tamamlayan bu yerleşimin, içinde bulunduğu dönemle birlikte değerlendirilebilmesi için çalışmanın ikinci bölümünde, diğer İstanbul Saraylarına ve saraydaki batılılaşma etkisine kısaca değinilmiştir. Bunun ardından üçüncü bölümde saray, tarihi, mimari, ve coğrafık özelliklerine göre detaylı biçimde ele alınmıştır. Binada, 1997'den bu yana sürdürülen restorasyon, büyük ölçüde yönlendirici olmuştur. Yapının, bilimsel ölçme ve belgeleme yöntemleri kullanılarak ayrıntılı biçimde hazırlanan mevcut durum analizi dördüncü bölümde yer almaktadır. Kaynak araştırması sonucunda ortaya çıkan, ve farklı yorumlamalar gerektiren dönem analizi ve yapının günümüzdeki durumu yine bu bölümde incelenmiştir. Bütün inceleme ve araştırmalar sonucunda ortaya konan, koruma ve değerlendirme önerisini ifade eden bir restorasyon projesi hazırlanmıştır. Son bölüm olan beşinci bölümde ise, çalışmanın değerlendirilmesi ve ortaya çıkan sonuç ayrıntılı bir biçimde ortaya konmaktadır.
