Bilgisayar teknolojilerinin mimaride aydınlatma tasarımına etkileri

Abstract

Gelişen bilgisayar teknolojileri, mimaride tasarım sürecini yemden şekillendirip, sürece yeni girdiler sağlamakla kalmamış, ayrı birer uzmanlık dalı olarak gelişen, mimari tasarımın alt süreçlerine de yeni bir bakış açısı kazandırmıştır. Mimari projenin başından sonuna dek diğer bütün tasarım kriterlerim etkileyen ve yönlendiren ana kriterlerden biri olan aydınlatma tasannu da, mimari tasarım sürecinin bir alt sürecidir. Ancak mimariyi etkileyen gümşığının ya da yapay ışığın tasarım sürecinde sorgulanması, analiz edilmesi ve yapısal kararlara bu doğrultuda yön verilmesi, genel mimarlık pratiğinde ihmal edilen konulardandır. Bu tezin amacı, genel tasarım süreci içinde, temel tasarım kriteri olarak yeterince ele alınamayan aydınlatma tasarımı konusunun, günümüzün bilgisayar teknolojilerinin sağladığı araçlarla ne şekilde biçimlendiğini irdelemektir. Bu amaç doğrultusunda, öncelikle mimaride aydınlatma konusu ele alınmış, nicelik ve nitelik olarak hangi kriterlerle değerlendirildiği ve bir aydınlatma probleminde bu kriterlerin geleneksel tasarım sürecinde nasıl sorgulandığı incelenmiştir. Bu bilgiler doğrultusunda, bilgisayar destekli aydınlatma tasarım sistemleri, kullandıkları görselleştirme tekniklerinin algoritmik yapısı, sektördeki kullanım alanları ve aydınlatma parametrelerim değerlendiriş biçimleri açısından incelenmiştir. Bu yazılımların genel tasarım sürecine ve aydınlatma tasarımı sürecine etkileri, Türkiye örneği için yapılan alan çalışmasında tartışılmıştır. Yapılan alan çalışmasıyla, varsayımların sınanmasının yanında, yeni oluşumların varlığı da araştırılmıştır. Bu bağlamda, aydınlatma tasarımı süreciyle ilgili aksaklıkların, büyük oranda, mimarın ve aydınlatma tasarımcısının aldığı aydınlatma eğitiminin yetersizliğinden kaynaklandığı saptanmıştır. Mimarlık lisans eğitimi sürecinde verilen aydınlatma tasarımı eğitiminin eksiklikleri, doğal olarak mimarlık pratiğine yansımaktadır. Yapılan araştırmalarla varılan genel sonuç, bilgisayar destekli aydınlatma tasarım araçlarının, mimari uygulama alanlarına önemli faydalar sağladığıdır. Bilgisayar destekli aydınlatma tasarım araçları, sundukları özelleşmiş altyapı ve görsel gerçeklikle, ışığın davranışlarının nitelik ve nicelik olarak önceden sorgulatarak, genel tasarım sürecine, sürecin başından itibaren girdi sağlayabilmektedir. Ancak bu sistemlerin, mimarlık mesleğinde yaygın olarak kullanılabilmesi için, sistemlerin donamm ve zaman problemlerini aşması, daha pratik kullanım imkanları sağlaması gerektiği görülmüştür. Gelişim ivmesi çok yüksek olan bilişim teknolojilerinin, yakın gelecekte bu tür programlan hızla mimari tasarım sürecinde rutin olarak kullanılan programlara dönüştürebilecek iyileştirmeleri yapması kaçınılmazdır.