Özet:
Mimarlık eğitiminde bilgisayar destekli uzman sistemlerin kullanım olanağının araştırıldığı bu çalışma, bir örnek uzman sistem modelinin kurgulanması yoluyla bu olanağın somut bir örneği üzerinde deneyler yapmayı mümkün kılmaktadır. Söz konusu uzman sistem modeli Mimar Sinan camileri üzerine odaklanmıştır ve tarihsel verileri yorumlama ve veriler arasındaki bağlantıları biçimlere dönüştürme yeteneklerinin yanında, mümkün olduğunca esnek bir yapıda kurgulanarak, değişimlere ve eklemelere uygun bir sistem modeli olarak tasarlanmıştır. Mimar Sinan, çalışmalarının dönemler halinde incelendiği araştırmalarda, belirli bir süreç içerisinde sürekli denemeler bir tasarımcı olarak tanımlanmaktadır. Uzman sistem modelinin önemli ilkelerinden birisi, bu sürecin tanımlanmasıdır. Ayrıca, sistem, sadece Sinan camileri konusunda biçimsel bir kurgu olmaktan çıkarak, zaman ve gelişim olgularını içeren bir yapıda tasarlanmıştır. Sistemin ikinci önemli özelliği olan esneklik ilkesi, yeni veri ve formül girişlerini mümkün kılarak, bilimsel yorumların bir arada değerlendirildiği ve raslantısallığın değil, bilimsel yöntemlerin egemen olduğu sistemi, sadece Sinan uzman sistemi için değil, tüm mimarî uzman sistemler için bir örnek haline getirmektedir. Kurgunun tasarlanması gereken diğer bir bileşeni olan arayüzü, kullanıcı seviyesine göre değişebilen bir kurguyu destekleyerek esneklik ilkesiyle uyum sağlamıştır. Sistem ile kullanıcı etkileşiminde, bir cami modeli yapılarak, genelden özele doğru gittikçe detaylara inen bir yöntem benimsenmiştir. Bilgisayar mühendislerinin ve tüm mimarlık disiplinlerinin ortak çalışmaları ile sistem, pek çok yönde geliştirilebilir ve farklı işlevler kazanabilir. Mimarlık tarihi, mimarî tasarım, statik ve inşaat mühendisliği, şehircilik, restorasyon ve arkeoloji disiplinleri, bu sistem için gerekli uzman desteğinin kaynaklarıdır. Bilgisayar ortamında mimarlığın amaçlarından birisi, bu uzman kaynakların hızlı değişim ve gelişimlere önayak olmalarını sağlamak üzere, disiplinler arası çalışmaya uygun "bilgi mühendisleri"ni mimarlık alanından yetiştirmektir.
