Özet:
XIX. yüzyılda iflasın eşiğine gelen Osmanlı, batılılaştırılmaya çalışılan ve modern bir görünüm kazanması amacıyla üzerinde sayısız reform denemesi yapılan bir ülke konumundadır. Bu çalışmada Osmanlı'nın öncelikle bu yüzyıldaki genel durumu gözler önüne serilmekte ve ülkenin modern ve batılı anlamdaki değişimine temel hazırlayan etmenler incelenmektedir. Eminönü bölgesinde geleneksel sistemle yapılmış Klasik Osmanlı Ticaret Hanlarının, Osmanlı'da meydana gelen değişimlerin etkisiyle, özellikle planlamasında meydana gelen değişimin incelenmesi ve bugünkü büro binalarının Osmanlı'daki ilk örneklerinin oluşumuna etki eden nedenlerin açıklığa kavuşturulması bu araştırmanın konusunu oluşturmuştur. Giriş bölümünde, araştırmayı yapmamızdaki neden açıklanmış, çalışmamıza yön veren eserler vurgulanmış ve araştırma yöntemimiz belirtilmiştir. İkinci bölümde, XV. yüzyıldan günümüz büro anlayışının Avrupa' daki ilk örneklerine kadar geçen sürede, büro yapılarının katedraller, saraylar ve son olarak evleri kapsayan mekanlardaki gelişim çizgisi izlenmiş ve bu süre zarfında yapılmış olan ve birçok büro binası için model olacak Avrupa' mn en önemli büro binalarından örnekler verilmiştir. Üçüncü bölümde, Osmanlı'nın Avrupa devletlerine göre geri kalmışlığını fark ettiği dönemde, Avrupa modellerinin çağdaşlaşma araçları olarak benimsenmesinin gerisindeki sosyo ekonomik sorunlara cevap aranmış ve Osmanlı'nın diğer devletlerle ve özellikle İngiltere ile yaptığı ticari antlaşmalar ve Endüstri Devriminden ne derece etkilendiği araştırılmıştır. Dördüncü bölümde, Eminönü bölgesinde ilgilendiğimiz döneme ait hanlar plan, strüktür ve yerleşim özellikleri bakımından fotoğraf, harita ve çizimlerle desteklenerek incelenmiştir. Sonuç bölümünde, elimizdeki belgeler ışığında hazırlanan tablolar sayesinde, aynı yüzyılda farklı planlama anlayışı ile yapılmış olan hanların, plan düzenlenmesi, kat adetleri ve dönem özellikleri bakımından incelenerek senelere göre yerlerinin tespiti ve aralarındaki farlıklaşmanın kolaylıkla izlenebilmesini sağlamıştır.
