Gaziantep'te Bayaz Han'ın korunması ve restorasyonu

Abstract

Ticaret hayatı günümüzde de yoğun bir şekilde devam eden Gaziantep 'in, ilk ticaret hanları kale çevresinde konumlanmıştır. Büyük çoğunluğu 16. yüzyılda yapılan hanlar plan şemaları ve cephe düzenlerinde benzerlikler göstermektedir. Gaziantep hanları dikdörtgen planlı, iç avlulu ve içe dönük olarak tasarlanan, cepheleri mümkün olduğunca sade olan yapılardır. Bayaz Han konumu, cephe düzeni ve yapım sistemi olarak karakteristik Gaziantep hanlarından ayrılmaktadır. Kale çevresinde konumlanan geleneksel Gaziantep hanlarının tersine şehrin oldukça dışında inşa edilen Bayaz Han, plan şeması olarak bu hanlarla benzerlikler göstermesine rağmen, detaylarda ve cephe düzeninde oldukça farklılaşmaktadır. Dikdörtgen iç avlulu, dikdörtgen plan şemasına sahip olan Bayaz Han tam simetrik bir yapıdır. Yapım aşamasında örnek alman Halep Hanı'nın etkisiyle geleneksel Gaziantep hanlarından farklılıklar gösteren yapı, işlev olarak konaklama hanı olarak yapılmıştır. Kesme taştan, yığma sistemle, iki katlı olarak yapılan yapıda ana cepheyi oluşturan kısım volta döşemedir. Bayaz Han'ın korunmasını ve yeniden kullanılmasını amaçlayan tezde, yapıda bulunan hasarlar ve yapının geçirdiği onarımlar göz önüne alınarak yapıya yeni bir işlev önerisi getirilmiştir. Yapının hareketli özgün işlevi doğrultusunda Bayaz Han'a sanat merkezi işlevi öngörülmüştür.