Üretim biçimleri ile barınma mekanının etkileşim süreci ve bilgi toplumunda konut

Abstract

Araştırmanın temel amacı, ekonomik üretim biçimleri ile barınma mekanının arasındaki etkileşimi, bilgiye dayalı bir ekonominin toplumsal gerçeklerinin ışığında ortaya koymak ve bu konudaki yeni tasarım şartlarım ortaya koymaktır. Çalışmanın ilk bölümlerinde, ekonomik üretim biçimleri ile barınma mekanının etkileşimi tarihsel bir süreç içerisinde, tanımlayıcı bir yöntem ile ortaya koyulacaktır. Araştırmanın ilerleyen bölümlerinde ise bilgiye dayalı ekonomideki konut örnekleri karşılaştırmalı bir örnek incelemesi ile araştırılacaktır. Bu çalışma ile, toplumsal yapının en önemli alt sistemlerinden olan ekonomik üretim biçimleri ile barınma mekanı arasındaki etkileşim ortaya koyularak, bu konu tarihsel bir süreç içerisinde çözümlenmeye çalışılacaktır. Sanayi sonrası olası bir toplumda oluşabilecek toplumsal değişimlerin konut mekanına etkileri araştırılacaktır. Bir genelleme yapılırsa, bu çalışma, hazır çevrede var olan tüm fiziksel veya fiziksel olmayan olguların dışında, akıllı bir canlı tarafından yeniden kurgulanan herhangi bir fiziki olgunun veya düşüncenin oluşumuna etki eden etmenlerin araştırılması ile başlar. Mesleki bilgi birikimi gereği, araştıracağımız fiziki olgu, obje "insan' m var ettiği barınma mekanı" olacaktır. Barınma mekanının oluşumuna etki eden bir çok etken olmakla birlikte, araştırma açısından en önemlisi, toplumsal yapının değişim dinamikleridir. 'Barınma mekanı' araştırma bağlamında en uygun mimari mekan türüdür. Barınma mekanım, sadece taş ve tuğladan oluşan, toplumun en küçük birimi olan aileyi barından bir mekan olmaktan ileri taşıyan bazı özellikleri vardır. Bütün zamanların ve bütün toplumların ortak bina tipi olma özelliğinin yanında, barınma mekanının mimarisi, mekan ile toplumun arakesitini oluşturan çok özel bir yapıdır. Barınma mekanının kurgulanması incelenirken, topluma ait birçok özelliğin yansımalarım bulmak kaçınılmazdır. Barınma mekanı çağlar boyunca üretim biçimleri ile birlikte evrim geçirmiştir. Bu sürecin incelenmesi bu etkileşimin anlaşılması açısından önemlidir. Bu sayede sanayi sonrası toplumlarda oluşabilecek mekansal değişikleri, üretim biçimleri ile ilişkilendirerek açıklamak mümkün olabilir. Böylelikle mimarlık mesleği dışında bir kavram olan üretim biçimlerinin gelişimi ve evrimi çözümlenerek mimarlığın kendisine tasarım girdisi sağlanabilir. Araştırma açısından Anadolu, ilk barınma mekanının kalıntılarının bulunduğu M.Ö. 10.000'li yıllardan günümüze kadar bir çok uygarlığın yerleştiği ve onların bize bıraktıkları çeşitli barınma mekanı kurguları ile, oldukça tatmin edici olanaklar sunmaktadır. Çalışmadaki tarihsel süreç, Anadolu'daki yerleşim alanları çerçevesinde temellenmekle beraber, bazı durumlarda Anadolu dışından da örneklere yer verilmiştir. Örneğin, endüstri ve bilgi toplumu, ekonomik üretim biçimleri ile ilgili konularda, bu ekonomik üretim biçimlerinin doğduğu coğrafyaları kullanmak yerinde olacaktır. Çalışmanın son bölümünde, bilgi toplumunda konut örnekleri karşılaştırmalı bir yöntem ile incelenerek, ulusumuz için henüz ulaşılamamış olan bir üretim biçiminin, konuta etkilerinin önceden incelenmesi ve yakın gelecekte karşılaşacağımız tasan şartlarının ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Bu doğrultuda, nüfus ve demografi, kadın'ın toplumdaki yeni statüsü, bilgiye dayalı ekonomide zaman, mekan ve mesafe, toplumun gelir seviyesi, teknoloji, esneklik ve modelci düşünce yapısı ile ilgili etkenler incelenmiştir.