Özet:
Önemli bir deprem kuşağında bulunan ülkemizin alan olarak yaklaşık %96'sı ve nüfus olarak yaklaşık %98'i deprem riski taşımaktadır. 1999 Kocaeli depreminde bölgede bulunan yapıların %39'u tamamen yıkılırken, %54'ü ağır hasar görmüş, sadece %17'si depremi hasarsız atlatabilmiştir. Bu sonuç, istatistiki bilgilere göre otuz yıl içerisinde 7.4 büyüklüğünde bir deprem yaşaması beklenen İstanbul'da birçok çalışma yapılması gerektiğini ortaya çıkarmıştır. Deprem öncesi bina hasarlarını tespit edebilmek için ortak çalışmalar yapılmış ve bazı hasar tespit abakları oluşturulmuştur. Ancak, bu abaklar betonarme yapılar için hazırlanmıştır. Oysa İstanbul'da betonarme yapıların yanında çok sayıda yığma kagir ve ahşap tarihi yapı bulunmaktadır. Tarihi yapıların çok büyük bir kısmı yığma kagir yapılardır ve bu yapıların da risk tespiti yapılmalıdır. Büyük yoğunlukta bulunan yapı stokunun risk tespitinin yapılabilmesi için çok sayıda kişiye ihtiyaç vardır. Oysa bu konuda yetişmiş uzman sayısı oldukça azdır. Bu tezde, kısa sürede binlerce tarihi yığma yapı stokunun risk tespiti için uzman olmayan kişilerin örneğin, mimarlık, mühendislik, inşaat teknisyenliği ve teknikerliği okuyan öğrencilerinin işleyebileceği, gözleme dayalı hızlı ve basit bir risk tespit abağının geliştirilmesi hedeflenmiştir. Çalışma alam olarak Galata Bölgesi seçilmiştir. Tez çalışması altı bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, problem tanımlanmış, çalışmanın amacı, önemi kapsam ve sınırlılıkları, yöntemi anlatılmıştır. İkinci bölümde, Galata Bölgesi tanıtılmış, Pera'nm zemin özelliklerinden bahsedilmiş, geçmişten günümüze İstanbul'daki depremler anlatılmıştır. Üçüncü bölümde, tarihi yığma binaların taşıyıcı sistem elemanlarından bahsedilmiştir. Dördüncü bölümde, yığma binaların hasar nedenleri, dış etkenlerden, bünyesel etkenlerden, yapının üretiminden kaynaklanan nedenler başlıkları altında anlatılmıştır. Beşinci bölümde, tarihi yığma binalarda risk tespit abağının oluşturulması anlatılmış, uzman olmayan kişilere abak ile ilgili bilgiler, uzmanlar için de abak değerlendirme yöntemiyle ilgili bilgiler verilmiştir. Altıncı bölümde, tez kapsamında çıkan sonuçlar açıklanmıştır. Ek l,.Galata Bölgesindeki Bir Binanın Risk Tespiti ve Değerlendirme Uygulaması Ek 2, Galata Bölgesindeki Örnek Binalar ve Risk Değerlendirme Sonuçları
