Özet:
Tarih boyunca önemli gelişmelere sahne olmuş, birçok medeniyetin izlerini taşıyan Amasya,Türk Dönemi'nde daha da gelişmiştir. Özellikle Osmanlı İmparatorluğu'nun ilk dönemi,Amasya'daki imar hareketlerinin canlanarak, günümüze kadar gelebilmiş eserlerin ortaya çıkmasını sağlayan bir dönem olmuştur. İstanbul'un fethi ile Osmanlı İmparatorluğu'nun bir çok açıdan çehre değiştirmeye başladığı bir dönem içerisinde inşa edilmiş olmasına rağmen, eski geleneklerin devam ettirildiği bir uygulama niteliğindeki Hızır Paşa Külliyesi(1465-1466) yapıları çalışma içinde incelenmiştir.Tezin ilk bölümü, Amasya ile ilgili yardımcı bilgilerin verildiği bölümlerin yanı sıra, Fransızaraştırmacı Albert Gabriel'in, 1934'de yazdığı, "Monuments Turcs d'Anatolie" adlı eserinde yer alan yapılardan, günümüze gelebilmiş olan cami, hamam ve medreselerin, güncel durumları ile kıyaslamalı olarak anlatıldığı katalog bölümlerini içermektedir. İkinci bölümde,günümüze cami ve hamamı ulaşabilmiş Hızır Paşa Külliyesi yapılarıyla ilgili belgeleme çalışmaları yapılmıştır. Harap durumdaki hamam ile nispeten daha iyi durumdaki cami rölöveve fotoğraflarla belgelenmiş, bu çalışmalar, tarihsel araştırmalar ve kıyaslamalar yapılarla ilgili restitüsyon çizimlerinin yapılmasını sağlamıştır. Sonraki aşamada yapılar günümüz koruma ilkeleri ışığında değerlendirilmiş, koruma ve restorasyon önerileri getirilmiştir. Teziçerisinde yer alan katalog çalışması, Hızır Paşa Külliyesi ile ilgili çalışmalar konusunda destekleyici rol oynamaktadır.Çalışma Amasya'daki anıtsal eserleri kısmen de olsa tanıtan, rölöve, restitüsyon ve restorasyon projesi ile analitik inceleme ve değerlendirmeler çerçevesinde Hızır Paşa Külliyesi yapılarının restorasyona hazır hale getirilmesine katkı sağlayan bilgileri içermektedir.
