Özet:
Bu tez kapsamında üzerinde durulan temel problem, konaklama yapılarının yoğunlaştığı tarihi kent merkezlerinde, yapının biçimlenmesini ölçütlendiren yapılanma izinleri ile sınıflandırma sistemlerinin birbirlerini desteklememesi ve görsel kalitenin korunmasına hizmet etmemesidir. Bu problemden yola çıkılarak, tez kapsamında konaklama yapılarının bulunduğu tarihi kent merkezlerinden biri olan Sultanahmet bölgesinde, yapılanma koşullarını belirleyen imar planlarının ve işletme ruhsatı vermek için belirlenen konaklama yapısı sınıflandırma sistemlerinin, görsel kalitenin korunmasını amaç edinen bir anlayış ile ele alınmasının gerekliliğini ortaya koymayı amaçlamıştır.Bu çerçevede, birinci bölümde tezin ortaya koyduğu sorun, amaç, yöntem, önem ve sınırları belirlenmiştir. İkinci bölümde, İstanbul'da Tarihi Yarımada'da Sultanahmet - Cankurtaran bölgesinde sokak ölçeğinde görsel kaliteyi oluşturan veriler incelenmiştir. Devamında Sultanahmet Bölgesinin mekansal oluşumu ve mimari kimliği incelemiş, daha sonra turizmin yapılı çevre üzerindeki olumsuz etkileri ele alınmıştır. Bu noktada, tarihi kent merkezlerinde turizm yapılarını biçimlendiren etkenler (yapılanma koşulları, işletme belgesini almak için uyulması gereken sınıflandırma sistemleri, güncel eğilimler, tasarımcının ve işletmecinin eğilimleri) önem taşımaktadır. Bu çalışmada ağırlıklı olarak üzerinde durulan etkiler yasal ölçütlerdir. Yasal ölçütleri sınıflandırma sistemleri ve imar durumu oluşturur. Öncelikle Dünya Turizm Örgütü'nün (WTO) sınıflandırma konunda yapmış olduğu çalışma incelenmiş, daha sonra ülkemizdeki sınıflandırma sistemleri yapıyı sorgulayan kriterler açısından ele alınmıştır.Bu çalışmalar sonucu elde edilen bulgular, Sultanahmet - Cankurtaran bölgesinde yapılan alan çalışmasının temelini oluşturmuştur. Öncelikle alanda bulunan yapı stoku bina durumu fonksiyon ve kapasite açısından analiz edilmiş, konaklama birimleri dahil oldukları sınıflandırma sistemleri ve imar durumu açısından ele alınmıştır. Ayrıca çalışma alanında bulunan Kutlu gün Sokak üzerinde görsel kalite bileşenlerinin analizi yapılmıştır.Sonuç olarak tarihi kent merkezlerinde konaklama yapılarının biçimlenişini etkileyen yasal ölçütlerin yetersiz olduğu ve bu merkezlerde görsel kalitenin giderek düştüğü tespit edilmiştir.Yapılanma koşullarını belirleyen imar planlarının ve işletme ruhsatı vermek için belirlenen konaklama yapısı sınıflandırma sistemlerinin, görsel kalitenin korunmasını amaç edinen bir anlayış ile ele alınmasını gerekmektedir.
