Özet:
Bu çalısma, Kayseri iline baglı Agırnas'ın korunması gerekli kültür varlıklarının tanıtılması,belgelenmesi, genel koruma ilkelerine göre degerlendirilmesini içermektedir.Günümüze kadar farklı uygarlıkların sosyal yapı ve mimari ögelerini barındıran önemli bir yerlesim olan Kayseri sınırları içinde yer alan Agırnas da bu tarihi izlerini tasır. Agırnas'ta bulunan ve Kapadokya bölgesinin devamı niteliginde olan yeraltı kentleri, milattan önce oldugu gibi Hıristiyanlıgın ilk dönemlerinde de önemli bir kullanıma sahiptir. Çevrede yer alan kaya yerlesimleri, kaya mezarları ve kaya kiliselerinin de bu dönemden kalma oldugu tahmin edilmektedir. Ayrıca yerlesim bölgesinde bir Rum Kilisesi de mevcuttur. Agırnas'ta Mimar Sinan'ın vakfiyesinde yer alan anıtsal bir çesme de bulunmaktadır. Bunun yanında, yöreden elde edilen tüf tasları ile insa edilmis kâgir konut yapılar bulunmaktadır.Mimar Sinan'ın dogdugu köy olarak tanıtımı yapılan yerlesimin büyük bir kısmı arkeolojik ve kentsel sit alanı olarak tescillenmistir. Ayrıca tek yapı ölçeginde de kültür varlıgı olarak tescillenmis yapılar bulunmaktadır.Bu çalısmada ele alınan bölge, Mimar Sinan'ın dogdugu evin de üzerinde bulundugu Mimar Sinan Caddesi ve yakın çevresidir. Bu cadde Agırnas yeraltı sehrinin üzerine kurulmus olması ile de önem kazanmaktadır. Cadde üzerinde Mimar Sinan evinin yer aldıgı ada dısında tescil kaydı bulunan yedi sivil mimarlık örnegi bulunmaktadır.Birinci bölümde, çalısmanın amacı, kapsamı ve yöntemi anlatılmıstır. İkinci bölümde, Agırnas'ın cografi konumu, iklimsel özellikleri, ekonomisi, nüfusu, tarihsel gelisimi ve Agırnas Projesi'nin içerigi kısaca ele alınmıstır. Üçüncü bölümde, Agırnas'ın kültürel mirası, dini yapılar, egitim yapıları, sivil yapılar, su yapıları, yeraltı sehri, kaya kiliseleri ve güvercinlikler, alt baslıklar altında incelenmis ve sit alanlarının tanım ve özellikleri belirtilmistir. Dördüncü bölümde, seçilen çalısma bölgesinin mevcut durum tespitleri açıklanmıs, caddenin sokak dokusu ve mimaride kullanılan malzeme ve yapım teknikleri, mimari ögeler incelenmis, ayrıntılı rölöveleri hazırlanmıstır. Korunması gerekli yapılar tespit edilerek bu yapıların da girilebildiği ölçüde rölöveleri hazırlanmıstır. Yapılan tespit çalısmaları sonucunda bölgenin mimari özellikleri degerlendirilmistir. Besinci bölümde, çalısma bölgesini içeren koruma yaklasımı önerileri sunulmustur. Öneriler tek yapı ölçeginde degerlendirilerek bütüne olan etkisi irdelenmistir. Altıncı bölümde, Yapım teknikleri, yapı malzemeleri, mimari mekân ve elemanlara ait yöresel tanımları içeren bir sözlük hazırlanmıstır.
