Özet:
Aydınlatma tasarımlarında görsel konfor gereksinimlerinin karsılanması, yaratılmak istenen estetik ve mimari özelliklerin vurgulanması bakımından, gölge niteligi konusu büyük önem tasır. Gölgenin iki ayrı niteliginden biri olan `sertlik-yumusaklık', gölge alan sınırlarının net bir biçimde algılanıp algılanamaması ile ilgilidir. Gölgenin ikinci özelligi olan `açıklık-koyuluk', gölgeli alan ile aydınlık alan arasındaki ısıklılık farkı ile ilgilidir.Bu çalısmada, aydınlıgın niteligi konularından biri olan gölgenin özellikleri sertlik yumusaklıkve açıklık-koyuluk olarak iki grupta ele alınmıs, bunları etkileyen degiskenler belirlenmis ve örnekler aracılıgıyla irdelemeler yapılmıstır. Gölge sınırları ile ilgili olan gölgenin sertligi-yumusaklıgı tanımlanmıs, yüzey büyüklüklerinin algılanmasına yönelik duyulanma büyüklügüne göre derecelendirilmistir. Sertligi-yumusaklıgı etkileyen degiskenler belirlenmis ve bunların gölgeye etkisi geometrik olarak incelenmistir. Kapalı hacimlerde, belirli durumlar için olusan degisik sertlik-yumusaklıktaki gölgelerin aydınlık dagılım özelligi arastırılmıs ve degerlendirilmistir. Aydınlık dağılımı, aydınlık düzeyi hesabı ve bir aydınlatma programıyla belirlenmis, geometrik hesap yoluyla elde edilen sertlik-yumusaklık dereceleri ile karsılastırılmıstır. Gölgeli alan ve aydınlık alanların ısıklılıkları ile ilgili olan gölgenin açıklıgı-koyulugu tanımlanmıs, ısıklılık farklarına baglı olarak derecelendirilmistir. Kapalı hacimlerde,belirli durumlar için olusan degisik açıklık-koyuluktaki gölgelerin aydınlık dağılım özelliği arastırılmıs ve degerlendirilmistir. Ayrıca, iç yüzey yansıtma çarpanlarının gölgenin açıklık-koyuluk özelligine etkisi incelenmistir. Birincil ısık kaynagı boyutu ve sayısı, engel boyutu, ikincil kaynakların ısık yansıtma çarpanı gibi degiskenlerin gölge niteligine etkisi çesitli örnekler aracılıgı ile incelenmis,elde edilen sonuçlar karsılastırılmıs ve degerlendirilmistir.
