Özet:
Dünyada çok sayına geleneksel mimari örnekleri bulunmaktadır. Bu örnekler derinlemesine incelendiğinde, geleneksek yaşamın kimliğini oluşturan birçok bileşen ve kuralın var olduğundan bahsedebiliriz. Mardin geleneksel dokusu da zaman içinde bu doğrultuda gelişmiş ve günümüzde de bu kimliğini korumaya çalışan tarihi bir mirastır. Ancak bölgede yapılan yanlış ve bilinçsiz müdahaleler, hatalı restorasyonlar ve bölgenin özelliklerini taşımayan yeni yapılaşmalar, bölgede var olan geleneksel dokunun ciddi şekilde zarar görmesine sebebiyet vermektedir. Eski şehirde var olan konutların, bakım zorluğu, çağdaş yaşama koşullarına cevap veremiyor olmaları, bölge halkını gelişmekte olan Yenişehir'e yönlendirmektedir. Ancak bu bölgede bölge halkına sunulan apartman bloklarının, Mardin'in ihtiyaç ve koşulları düşünülmeden, geleneksel dokudan tamamen kopuk gelişmesi, günümüze kadar gelen mimari dilin yok olması tehlikesini doğurmaktadır.Bu tez çalışması kapsamında amaçlanan, kural tabanlı tasarım olan biçim gramerleri formalizminden yararlanılarak, bir tasarım grameri oluşturmaktır. İki aşamalı geliştirilen bu çalışmada, ilk bölüm Mardin geleneksel dokusunu belirleyen, yapıların biçimlenmesinde etkin olan bileşenlerin çözümlenmesinde yararlanılan kavramsal ve biçimsel analiz, ikinci yani sentez bölümünde ise bu bileşenleri kullanarak, oluşturulan tasarım grameri ile bölgeye, yeni, çağdaş bir yerleşim önerisi sunmaktır. Bu amaçla, analiz bölümünde Mardin mimarisinin biçimlenmesinde etkin olan kavramlar irdelenecek ve mekanların bir araya gelişlerindeki mevcut kurallar irdelenerek, informal biçim analizi yapılacaktır. Sentez bölümünde ise, analiz sonucu ortaya çıkan kurallar yeniden yorumlanarak, bölge için sınırsız sayıda konut tipi üretebilecek bir tasarım grameri oluşturulacaktır.Sonuç olarak, geliştirilen ve Mardin geleneksel dokusundan türetilen yeni konut tipolojileri ile, Yenişehir için, bölgede hızla gelişmekte olan apartman bloklarına alternatif, geleneksel dokudan türetilen yeni bir doku önerisi geliştirilecektir.
