Özet:
Mimari mekânı, "vahşi doğa"dan ayıran, en genel anlamıyla insan yaşantısının fiziksel çevre ile girdiği etkileşimdir. Eğer mimari mekân tanımının mekezinde insan yaşantısı bulunacaksa, tasarlanmış olanlar gibi, tasarlanmamış mekânların da mimari yapılaşmanın parçası olarak görülmesi mümkündür.Metin giriş bölümünde, insan yaşantısı ile bağlantılı olan her yer'in, istisnasız mimari mekânlar olarak kavranmasının önemine değinildi.Türkiye'de modern mimarlık tarihinde, insan kavramının genellikle belli bir genellik düzeyinde ele alındığı ve ona mimarlığın içsel bir parçası olarak yaklaşılmadığı söylenebilir. Bu çerçevede, metnin ikinci bölümünde, Sakızlı Ohannes'ten, Turgut Cansever'e kadar, mimari söylemleri etkili olmuş mimarların çeşitli metinleri incelendi. Modern mimari söylemlere ait iki temel kavramın, "kullanıcı" ve "temel gereksinimler"in, somut insan yaşantısının tam tersi uçta, insan prototiplerini kapsadığı vurgulandı.Metnin üçüncü bölümünde, mimari mekân ile insanın verili ilişki çerçevesinden çıkmak için, yapılı çevreye ve yapılaşma ilişkilerine çeşitli yaklaşımlar önerildi. "Rastlantı" ve "kendiliğindenlik" kavramlarının gündeme getirilmesi ve mimarlıkta görselliğin ağırlığının azaltılması gibi eksenlerde çeşitli karşı-stratejiler üzerinde duruldu. Buna ek olarak, insan ve mekân ilişkisinin klasik şemalarına uymayan kimi örnekler dile getirildi. Kahvehaneler ve gecekondular gibi mekânların yanı sıra, Tevfik Fikret'in kendi tasarladığı ve uzun süre içinde yaşadığı Âşiyan'daki evi, karşı-gözlemler olarak ele alındı. Metnin dördüncü bölümünde, modern Batı felsefesinde çeşitli düşünürlerin mekân ile insan arasında kurdukları ilişkiler tartışıldı. Newton'dan başlayarak, 20. yüzyılda Foucault ve Lefebvre'ye gelen bir düşünce geleneğinde, mekân ve yer kavramlarının nasıl tanımlandığı ve hangi içerikleri edindiği incelendi. Sonuç olarak, insan yaşantısını çok-boyutluluğu ile kavrayan ve insan ile ilişkili tüm mekânları, mimari düşüncenin konusu haline getirecek bir kuramsal çerçeve önerisi geliştirilmeye çalışıldı.