Yüksek yapıların gelişimi ve İstanbul'daki yüksek yapıların tipolojik analizi

Abstract

Dünyanın gelişmiş ülkelerinde olduğu gibi Türkiye'de ve özellikle İstanbul'da yüksek yapıların yapımının son dönemlerde giderek yaygınlaştığı gözlemlenmektedir. Yapılar, geçmişten günümüze kadar, bulunduğu dönemin olanaklarıyla, farklı gereksinim ve taleplere cevap verebilecek şekilde değişime uğramış ve giderek yükselmişlerdir. Bu şekilde ortaya çıkan yüksek yapı kavramı, günümüz imkanlarıyla, yerini giderek rekabet ortamına bırakmaktadır. Bu tezin amacı, oluşan bu rekabet ortamında ön plana çıkan estetik kavramını ve yüksek yapıların geçmişten günümüze kadar geçirdiği tipolojik değişimi araştırarak İstanbul örneği üzerinde incelemektir.Bu amaçla, tez aşağıda lenen altı bölümden oluşmaktadır:Birinci bölümde, araştırmanın amacı, kapsamı ve yöntemi anlatılmıştır.İkinci bölümde, yapı kavramının zaman içerisindeki değişimi incelenerek yüksek yapıların oluşum nedenleri irdelenmiş ve geçmişten günümüze kadar yapılan, farklı yüksek yapı tanımları kronolojik olarak verilmiştir.Üçüncü bölümde, yüksek yapıların tarihini oluşturan yapılar, yapım tarihi, bulunduğu şehir, yapının adı, mimarı, kat adedi/yüksekliği ve sahip olduğu işlev kronolojik olarak ve belirli bir sistematik içinde sıralanarak, tarihi öneme sahip yapılarla ilgili açıklamalar yapılmıştır. Bu sistematikle, yüksek yapıların tipolojik olarak gelişimleriyle ilgili çeşitli sonuçlara varılmıştır.Dördüncü bölümde, yüksek yapıların çözümlenmesi yapılarak form-fonksiyon-konstrüksiyon kavramlarının yüksek yapılara etkileri irdelenmiş ve yüksek yapı estetiği ile ilgili yapılan çeşitli sınıflandırmalar değerlendirilerek tez kapsamında incelenecek olan tipolojik sistemle ilgili bilgiler verilmiştir.Beşinci bölümde, İstanbul'da yüksek yapıların ortaya çıkışı ve gelişimi incelenerek, İstanbul'daki yüksek yapılar kronolojik olarak ve üçüncü bölümdeki sistematikle sıralanmışlardır. Örnekler, yapının tarihi önemini anlatmak ya da dönemle ilgili görsel bilgi vermek amacıyla seçilmiştir. Bu bölümde, İstanbul örneği, tezin dördüncü bölümünde belirlenen kriterlere göre irdelenmiş, incelenen kriterlere göre, İstanbul'da yüksek yapıların estetik olarak değişimini gösterecek şekilde tipolojik sınıflandırmalar oluşturulmuştur..Altıncı bölümde ise tüm bu süreç içerisinde ulaşılan sonuçlara yer verilmiştir.