Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sedad hakkı Eldem Oditoryumu'nun hacim akustiği açısından incelenmesi ve değerlendirilmesi

Abstract

Mimari Akustiğin bir alt dalı olan Hacim Akustiği, hacim içindeki bir ses kaynağından çıkan seslerin, tüm dinleyicilerin kulaklarına en iyi koşullarda ulaşmasını sağlamak amacına yönelik bir bilim dalıdır. Tasarım sürecinde Hacim Akustiği konularının göz önünde bulundurulmasıyla bir hacimde konuşmanın rahatça anlaşılabilmesi, müzik ve müzik öğelerinin net ve açık bir şekilde algılanabilmesi sağlanmakta, akustik kusurların oluşması önlenebilmektedir. Oditoryumlar da kaliteli akustik koşulların sağlanmasının gerekli olduğu hacimlerden biri olup, günümüzde kültür merkezleri ve üniversiteler kapsamında inşa edilmekte olan oditoryumların sayıları da artmaktadır. Bu oditoryumların tasarımlarında Hacim Akustiği konularına değinilmesi, ilerde oluşabilecek olan akustik sorunları önceden önleyebilmektedir. Bu sayede yetersiz akustik performans gösteren salonları akustik açıdan uygun hale getirmek amacıyla yapılacak harcamalardan tasarruf edilebilecektir. Ayrıca akustik açıdan yetersiz salonları uygun hale getirmek için yapılacak iyileştirme çalışmalarının yüzde yüz başarı sağlamaktan uzak olacağı da göz ardı edilmemesi gereken önemli bir diğer konudur. Bu nedenden ötürü bir salonun tasarımında Hacim Akustiği Bilimi'ni de göz önünde bulundurarak, bu konuda doğru kararları almak oldukça önemlidir.Bunun yanında daha önceden inşa edilmiş bir salonun akustik performansını inceleyerek, varsa sorunlarını tespit etmek ve bu sorunlara çözümler üreterek hacmi akustik performans açısından başarılı bir duruma getirecek iyileştirme önerilerinde bulunmak da Hacim Akustiği biliminin sorumluluk alanına girmektedir. Bu doğrultuda bu tez çalışmasında mevcut bir salon olan Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sedad Hakkı Eldem Oditoryumu Hacim Akustiği açısından incelenmiş ve değerlendirilmiştir. Salon günümüzde konferans, söyleşi, panel v.b. konuşma etkinlikleri yanında, üniversitenin konservatuar bölümünün konser, resital, dans v.b. müzik etkinlikleri için de kullanılmaktadır. Salonun hem konuşma, hem de müzik amaçlı kullanılmasından ötürü, salon her iki işlev açısından da değerlendirilmeye alınmıştır.Tez çalışmasının kapsamı ve amacının anlatıldığı giriş bölümünü takip eden ikinci bölümde Mimari Akustiğin tanımı yapılmış ve tarihsel gelişim süreci kısaca açıklanmıştır. Ayrıca bu bölümün devamında salon tasarımının detayları üzerinde durulmuş, akustik kusurlar ve bunları önlemenin yöntemleri anlatılmış, günümüze kadar uygulanmış olan çeşitli salon tiplerine ve her bir salon tipinin en başarılı örneklerine yer verilmiştir.Tezin üçüncü bölümünde akustikçiler tarafından tanımlanmış olan Hacim Akustiği parametrelerinin başlıcaları nesnel ve öznel olmak üzere iki başlık altında toplanarak açıklanmıştır. Nesnel parametreler matematiksel denklemlere dayanılarak anlatılmıştır. Öznel parametrelerin açıklanmasında ise bağlı oldukları nesnel parametrelere de gönderme yapılmış ve aralarındaki ilişkiye değinilmiştir.Çalışmanın dördüncü bölümünde farklı akustikçiler tarafından kullanılmakta olan Hacim Akustiği koşullarını değerlendirme sistemleri incelenmiştir. Her bir akustikçinin farklı Hacim Akustiği parametrelerine farklı önem sıraları vermesinden kaynaklanan değerlendirme farklılıklarının vurgulandığı yaklaşımlara yer verilmiştir.Çalışmanın takip eden beşinci bölümünde Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sedad Hakkı Eldem Oditoryumu hakkında kısa ve öz tarihsel bilgi verilmiş, mimarı ve akustik düzenleyicisi anlatılmış ve projesi sunulmuştur.Tez çalışmasının altıncı bölümünde oditoryumda yapılmış olan ölçümlerde kullanılmış olan donanım tanıtılmış, tercih edilmiş olan ölçüm yöntemi hakkında bilgi verilmiş ve oditoryum için uygun olan kabul edilebilir parametre aralıklarına yer verilmiştir. Ayrıca ölçümler sonucunda elde edilmiş olan RT, EDT, BR, TR, C80, D50, STI, RASTI ve Fon Gürültüsü (BGN) değerleri sistematik bir şekilde sunulmuş, parametrelerin genel hacim ortalamaları, hacim içinde belirlenmiş farklı bölgeler arasında görülen değişimleri ve hacim içinde yakın frekansları bir arada içeren alçak, orta ve yüksek frekans çiftleri bazında alıcı noktalarındaki dağılımları incelenmiş ve yorumlanmıştır. Bunun yanında bu bölümün sonuna parametre değerlerinin bölgeler arasındaki standart sapma değerleri ve değişim katsayıları istatistiksel veri olarak konulmuş, hacim düzgün yayılmışlık açısından incelenmiş ve değerlendirilmiştir.Bu tez Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sedad Hakkı Eldem Oditoryumunun akustik ortam koşullarının belirlenmesine yönelik bir çalışmadır. Bu bakımdan çalışmada geniş kapsamlı olarak değerlendirmelere yer verilmiştir. Son bölüm olan yedinci bölümde ise elde edilmiş sonuçlardan, salonun konuşma ve müzik amaçlı kullanımlar için uygunluk durumu tespit edilmiş, yorumlar yapılmış, ana hatlarıyla ve kısaca çeşitli iyileştirme önerileri getirilmiştir.