Murad Paşa Camisi restorasyon projesi

Abstract

Fatih Aksaray'da, bugün Vatan ve Millet caddelerinin kesiştiği köşede bulunan Murad Paşa Külliyesi'nin yapımı 15. yüzyılın 2. yarısına tarihlendirilmektedir. Murad Paşa Külliyesi fetih sonrası İstanbul'da yapılan ilk Osmanlı yapılarından olması açısından önemlidir. Bu külliye içinde yer alan ve Fatih döneminin önde gelen yapılarından olan Murad Paşa Camisi, yapıldığı dönemin mimari özelliklerini yansıtması sebebiyle Osmanlı Mimarisi'nde önemli bir yer alır.Murad Paşa Külliyesi, cami, medrese, imaret ve hamamdan oluşan bir bütündür. Külliyeye daha sonraki dönemlerde şadırvan, çeşme ve zaman içinde oluşmuş bir hazire eklenmiştir. Vatan ve Millet caddelerinin açılması Aksaray'ın kimliğiyle beraber, külliyenin de değişmesine sebep olmuştur. 1929-1930 yılında medrese, 1956 yılında hamam bilinçsiz imar faaliyetleri sonucunda yıkılmıştır. Millet Caddesi'nin genişletilmesi sırasında yıkılan Oğlanlar Tekkesi'nin sebil-türbe-çeşme grubu ile Şirmerd Çavuş Külliyesi'nin türbesi cami avlusuna taşınmıştır. Murad Paşa'nın yaptırdığı külliyeden geriye özgün konumunda sadece cami kalmıştır. Günümüzde cami avlusunda şadırvan, çeşme, hazire, Oğlanlar Tekkesi sebil-türbe-çeşme grubu ve Şirmerd Çavuş Türbesi yer almaktadır.Çalışmada öncelikle 2. Bölüm'de, Aksaray'ın tarihsel gelişimi ve geçirdiği değişimler ele alınmıştır. 3. Bölüm'de Murad Paşa Külliyesi yapıları tek tek incelenmiş, arşiv çalışması yapılarak külliye yapılarının onarım belgeleri, vakfiyesi, eski haritaları, eski fotoğrafları ve çizimleri araştırılmıştır.Bu çalışmalardan sonra 4. Bölüm'de, günümüze ulaşan külliyenin tek yapısı olan Murad Paşa Camisi ayrıntılı bir şekilde incelenmiş, mimari, kütlesel ve taşıyıcı sistem özellikleri ile ele alınmıştır. Yapının 1/100 ölçekli analitik rölövesi hazırlanmış, mimari eleman etüdlerine indirgenen incelemede taşıyıcı sistem ve malzeme bozulmaları ve nedenleri araştırılmaya çalışılmıştır. Çizimler, belge, yazı ve fotoğraflarla desteklenmiştir.5. Bölüm'de caminin restitüsyonuna veri oluşturulmak üzere eş zamanlı olarak benzer örnekler ile karşılaştırma yapılmaya çalışılmıştır. Güncel durumları da belgelenen yapıların Murad Paşa Camisi'ne göre daha fazla değişmiş ve yenilenmiş oldukları saptanmıştır. 6. ve 7. Bölüm'lerde mevcut durumun tespitinden sonra, elde edilen veriler doğrultusunda restitüsyon ve restorasyon projesi hazırlanmıştır.Bu araştırma ve tespitler sonucunda, bölgede mimari anlamda yapılan hatalı uygulamalara değinilmiş, caminin ve avlusunda yer alan diğer yapıların korunması gerektiği vurgulanmış, koruma önlemlerinin belirlenmesine çalışılmıştır. Yapının koruma durumu, geçirdiği onarım ve restorasyonlar belirtildikten sonra mevcut durum hakkında bilgi verilerek, sorunların giderilmesi için koruma önerilerine değinilmiştir.