Özet:
Çalışmada Ayvalık konutlarının özgün ve günümüz plan şemaları Mekân Dizim yöntemiyle analiz edilerek, konut yaşantısına dair kültürel ve sosyal konularda somut veriler ortaya koyulmaktadır. Çalışmada yararlanılan ve referans alınan kaynaklar giriş bölümünde ifade edilmekte ve çalışmanın amacı, kapsamı ve yöntemi anlatılmaktadır.İkinci bölümde Mekân Dizim yöntemi, yöntemin kullanıldığı alanlar, yöntemde kullanılan kavramlar ve konut alanındaki uygulamalara yer verilmektedir.Üçüncü bölümde Ayvalık ve Ayvalık konutları ele alınmaktadır. Bölge tarihi araştırılmış ve mübadeleyle ortaya çıkan konut sorunu ve konutlardaki mekânsal değişim irdelenmiştir.Dördüncü Bölümde, Ayvalık Konutlarının Mekân Dizim Yöntemiyle Analizi başlığı altında mübadeleyle birlikte kullanıcılarının değiştiği "Ayvalık konutları" araştırılmıştır. Ayvalık kent merkezinde bulunan 19. ve 20. yüzyıla ait, avlusu ve dükkânı olan 17 adet konut seçilmiştir. Konutların özgün ve günümüz plan şemalarından elde edilen bulgularla ortak yönler ve farklılıklar ortaya koyulabilmiştir ve en bütünleşik (en çok hareket barındıran) ve ayrışık (en az hareket barındıran) mekânlar tanımlanarak ortak bir mekân kurgusunun var olup olmadığına dair bir cevap aranmıştır.Cevap aranan diğer sorular aşağıdadır," Konut yaşantısına dair mahremiyetin sınırları nedir" Özgün biçimde ve günümüz biçiminde içedönük/dışadönük yaşantıya dair bir genelleme yapılabilir mi, eğer yapılırsa kullanıcıların sosyal yaşantısı ile bağdaştırılabilir mi?" Dükkân/depo ve avlu mekânlarının konut sistemindeki yeri nedir, ortak bir yapılanma veya kurguya sahip midir"Beşinci bölümde öneri proje yer almaktadır. Tarihi bir merkez olan Ayvalık'ta öncelikle anket çalışması yapılmıştır. Anket sonuçları doğrultusunda, mevcut yapı stokunun turizm kapsamında değerlendirilmesi fikri önem kazanmıştır. Koruma yaklaşımları ve anket çalışmasının sonucunda konutların konaklama yapısı olarak kullanımına yönelik bir proje önerisi geliştirilmiş ve Mekân Dizimi ile analiz edilmiştir.Altıncı bölüm olan son bölümde tez konusunun sonuçları ortaya koyulmaktadır.Sonuç olarak, tarihi ve kültürel değerlerin, dolayısıyla geleneksel Ayvalık konutlarının ve diğer tarihi yapıların sürdürülebilirliğini sağlamak amacıyla turizm fikri öne çıkarılmıştır. Restore edilen konutlarıyla ve yeniden işlevlendirilen yapılarıyla Ayvalık, "tarihini yaşatan bir kent" olarak önerilmektedir.
