Özet:
İstanbul Teknik Üniversitesi'nde otuz yılı aşkın süre öğretim görevi üstlenmiş olan Prof. Dipl. Ing. Hamit Kemali Söylemezoğlu, 20. yüzyıl Türk mimarlık ortamının -üretimleri bağlamında olmasa da- akademik alandaki etkili ve önemsenmesi gereken öznelerinden biridir. Lisans eğitimini Güzel Sanatlar Akademisi'nde tamamlayan Söylemezoğlu, ikinci bir lisans öğrenimi görmek için Stuttgart Teknik Yüksek Okulu'na gitmiş ve ardından hocası Paul Bonatz'ın Stuttgart bürosunda bir sene boyunca çalışmıştır. Mimar, bu deneyimin ardından Türkiye'ye geri dönmüş ve öncelikle Milli Eğitim Bakanlığı Mesleki ve Teknik Öğretim Müsteşarlığı Yapı İşleri Bürosu'nda, ardından da İstanbul Teknik Üniversitesi'nde Bonatz ile birlikte çalışmaya ve üretmeye devam etmiştir. 1940 - 1950 yılları arasında çok sayıda ulusal yarışmaya katılan Söylemezoğlu, hem Stuttgart Mimarlık Okulu'nda aldığı eğitimin hem de dönemin Türk mimarlık ortamı eğilimlerinin etkisinde ulusalcı-tarihselci örnekler ortaya koymuştur. 1950'li yılların "Uluslararası Üslup" furyası ve Bonatz'ın Türkiye'den ayrılması ile birlikte ise, bu kez modernist bir yaklaşım ile karakterize olan bir dizi yarışma projesi ve uygulamaya yönelik proje gerçekleştirmiştir. Faaliyeti mesleki öğretim ve yarışma katılımları ile sınırlı olmayan Kemali Söylemezoğlu, 1940'ların ortasından başlayarak 1950'lerin sonlarına kadar farklı ölçekteki semt, kasaba ve kentlerin imar planlarını hazırlamıştır. Mimarın tekil yapı uygulamaları ise, erken tarihli iki yalı ve kariyerinin son çeyreğinde gerçekleştirdiği bir hizmet, bir fabrika, bir de eğitim yapısı ile sınırlı kalmıştır. Bunlara ek olarak, Söylemezoğlu'nun Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu üyeliği de mimarın mesleki yaşantısının önemli ve uzun soluklu bir parçasını teşkil etmektedir.Bu tez, Söylemezoğlu'nun yaşam ve kariyer evrelerinin bir dökümünü ortaya koyarken, mimarın üretimlerine dair -ancak onlarla da sınırlı kalmayan- bir dizi tarihsel ve kavramsal sorun ve sorunsala değmeye çalışmaktadır. Aynı zamanda mimarı, hem bir akademisyen hem de uygulamacı olarak erken Cumhuriyet döneminden başlayarak Türk mimarlık pratiği ve mimarlık eğitimi ortamı bağlamında incelemektedir.
