Özet:
Kentlerin, zaman içerisinde bulundukları koşulların gelişimine ve değişimine bağlı olarak fiziksel değişim geçirmeleri kaçınılmazdır. Yaşadıkları dönemlere ait özellikleri, mekânsal çizgileriyle yansıtan kentler, zaman içerisindeki değişimleri de yine mekânlarda meydana gelen biçimsel dönüşümlerle yaşarlar. Kentlerin daha doğru ve kontrollü bir gelişim ve değişim geçirmeleri, sahip oldukları mevcut dokusal yapının doğru analiz edilmesi ile mümkündür. Bu noktada birden çok disiplinin ilgi alanına girerek, bu disiplinlerin etkileşimleri sonucu yeni bir çalışma alanı olarak ortaya çıkmış olan kent morfolojisi disiplini, bir kent ya da kent parçasının biçimsel olarak geçirmiş olduğu değişimleri analiz etmek üzerine odaklanır. Özellikle sosyal ve ekonomik şartların değişimine bağlı olarak meydana gelen bu değişimler, tarihi dokuya sahip kentlerin yoğun yerleşim bölgelerinde en iyi şekilde gözlemlenmektedir.İstanbul gibi büyük ve tarih içinden katmanlaşarak gelmiş bir kentin üzerinde yapılabilecek morfolojik analiz çalışmaları oldukça zengindir. Yeldeğirmeni Semti de bu çok kültürlü yapıdan gelen ve günümüz yoğun ticari oluşumlarının etkisinde başkalaşan İstanbul'un önemli ve merkezi yerleşim örneklerinden biridir. Kadıköy'den Haydarpaşa'ya uzanan sahil kesiminin sonunda konumlanan ve kentle olan ilişkisi 18. yüzyıla uzanan Yeldeğirmeni Semti, zamana bağlı olarak değişen sosyal ve ekonomik yapının bir kent ya da kent mekânı üzerinde meydana getirebileceği biçimsel değişimlerin incelenmesi açısından, ilk apartmanlaşmanın da yaşandığı semtlerden biri olarak, güzel bir örnek alan yarattığı düşünülerek ele alınmıştır.Belirlenen kent parçası üzerinde yapılacak çalışmada, biçimsel değişimlerin kent okuma araçlarından biri olarak tipomorfoloji yöntemiyle analiz edilmesi, bir kentin gelişimindeki süreçlerin belirlenmesi, bu süreçleri belirleyen etkenlerin irdelenmesi ve bu analizlerle kent gelişimine daha doğru bir yaklaşım geliştirilmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda, çalışmada Yeldeğirmeni Semti'nin 1930'lardan günümüze geçirdiği değişimin sosyoekonomik etkenleri ortaya konarak, belirlenen etkenlerin bu kent parçası ve çevresinde yarattığı biçimsel değişimler, belirlenen kriterler doğrultusunda açıklanmaya çalışılacaktır. Yapılan bu analiz çalışmaları, 30lu yıllardan bugüne bölgeyi içine alan harita ve görsellerle desteklenmeye çalışılmıştır.
